Çok eski bir web tarayıcısı kullanıyorsunuz. Bu veya diğer siteleri görüntülemekte sorunlar yaşayabilirsiniz.. Tarayıcınızı güncellemeli veya alternatif bir tarayıcı kullanmalısınız.
sekil ve renklerine göre isim alirlar: Sultan mercimek
yesil mercimek
kirmizi mercimek gibi.
Türkiye’de yetistigi yerler: Güney Anadolu
Ege
Marmara bölgesinde yetistirilir.
Kullanildigi yerler: Terkibinde B vitaminleri ve fosfor vardir. Beden ve zihin gücünü artirir. Sinirleri kuvvetlendirir. Barsaklara yumusaklik verir. Sinir zafiyetinde faydalidir. Kan yapar. Anne sütünü artirir. Özellikle kis aylarinda
bol baharatli çorba seklinde yenilmesi tavsiye edilir
çok yillik çalimsi bitkilere "meyan" denir. Yapraklari parçali
yaprakçiklar 4-7 çiftlidir. Çiçekler basak seklinde durumlar yapar. Taç ve çanak yapraklari iki dudakli olup
üst dudak iki kisa disli
alttaki üçü uzun dislidir. Meyveleri düz ve salgi tüylüdür. Meyan bitkisinin 6 türü Türkiye’de yetismektedir. Daha çok Güney
Orta ve Dogu Anadolu’da yayginlik göstermektedir. Bir kisminin kökleri tatli
bir kisminin ise acidir.
Tatli meyan (Glycyrrhiza glabra): Anadolu’da iki varyetesi bulunur. Bu türün çiçekleri mor ve tüysü yapraklidir. Meyvelerinin üzeri çiplaktir veya tüylüdür. Bâzi yerlerde piyan olarak da bilinir.
Kullanildigi yerler: Bitkinin kökleri
meyan kökü olarak taninmakta ve kullanilmaktadir. Köklerinin kabugu soyulduktan sonra veya soyulmadan güneste kurutularak piyasaya sürülür. Bilesiminde nisasta
sekerler
z¤¤¤
rezin
glisirrizin vardir. Glisirrizin sekerden daha tatli bir bile******. Köklerdeki miktari
bölgeden bölgeye degisir ve köklerin de etkili maddesidir. Kökler
gögüs yumusatici
balgam söktürücü
idrar çogaltici ve tad düzenleyici özellige sahiptir. Eczâcilikta toz hâlinde
haplarin hazirlanmasinda sekil vermede kullanilir. Sigara ve plastik sanâyiinde de kullanilan ilkel maddedir. Kola adi altinda hazirlanan içeceklerin terkibine de girer. Ayrica tâze veya kuru köklerinin kaynar su ile muâmelesi ve sonra alçak basinçta yogunlastirmak sûretiyle meyan bali elde edilir. Ticârette toz veya kaliplar hâlinde bulunur. Parlak siyah renkli
tatli lezzetlidir. Suda kolaylikla erir. Meyan balindaki glisirrizin miktari daha fazladir. Memleketimizde de meyan bali elde eden tesisler vardir. Gögüs yumusatici
öksürük kesici
yara iyi edici özellikleri vardir. Mîde hastaliklarinda (bilhassa gastritte) faydalidir. Meyan kökünün su ile tüketilmesi sonucunda elde edilen hülasa ise meyan serbeti olarak bilinir. Daha çok Güneydogu Anadolu bölgesinde elde edilir ve kullanilir. Meyan serbeti koyu esmer renkli ve tatli lezzetlidir. Gögüs yumusatici
Mısır: (Mais / Mais / Corn / Zea mays) Haziran-agustos aylari arasinda çiçekler açan
1-2 m yüksekliginde
bir yillik
tek evcikli bir kültür ve tahil bitkisi. Gövdeleri sert ve diktir. Yapraklari sapsiz
genis
uzun
üst yüzü tüylü
alt yüzü tüysüz olup
tabani ile bir kin hâlinde gövdeyi sarar. Erkek çiçekler gövdenin ucunda salkim seklinde dizilmis basakçiklarda toplanirlar. Çiçekler kavuz adi verilen yaprakçiklarla örtülür. Disi çiçekler
gövdenin alt ve orta kisimlarindaki yapraklarin koltugundan çikan ve tasiyici yaprakçiklarla örtülü olan
kalinlasmis
çomak seklinde bir eksen üzerinde toplanmislardir. Meyve
tâneleri ve tanelerinden elde edilen yag (misir yagi) kullanilir. Misir tanelerinde % 67 nisasta
% 10 azotlu maddeler ve % 8 yag bulunmaktadir. Misir tânelerinden elde edilen yag
yemeklik yag olarak veya kozmetik sanâyiinde hammadde olarak kullanilir. Misir yagi
doymus yag asidi miktarinin düsük olmasi sebebiyle damar sertligi olan hastalara yemek yagi olarak tavsiye edilir. Misir püskülü ise tedâvide kullanilabilmektedir . Püskülün bilesiminde karbonhidratlar
potasyum
sodyum ve kalsiyum tuzlari vardir. Idrar söktürücü ve tas düsürücü olarak kullanilirlar.
Misir karasi: Misir koçaninda urlar meydana getiren rastik mantari(Ustilago maydis)nin sporlaridir. Sporlar
siyah renkli ve kömür tozu görünüsünde olup
misir tâneleri yerinde meydana gelen urlarin içinde bulunurlar. Kan dindirici olarak halk arasinda kullanilir. Misir kömürü veya misir yanigi olarak da bilinir
Musmula: (Nispel / Nèfle / Medlar / Besbiyik / Döngel / Izgil / Mespilus / Germanica) 2-3 m yüksekliginde bodur boylu dikenli agaççiklar. Yalniz yetistirilenleri dikensizdir ve boylari alti metreye kadar yükselebilir. Kisin yapraklarini döker. Yapraklar basit
alt yüzü tüylü
tam veya disli kenarlidir. Çiçekler erdisidir
bes parçali ve beyazdir. Yabanci döllenmeye ihtiyaç göstermez. Meyveleri yuvarlak veya oval sekillerde esmer renkli olup
dip tarafinda bes çanak yapragi tasir. Meyveleri genellikle bes çekirdekli
agaçtan koparildiginda sert ve buruk lezzetlidir. Toplanan meyveler bir süre bekletildikten sonra yumusar ve yenecek olgunluga erisir. Döngel ve besbiyik isimleriyle de bilinir.
Türkiye’de yetistigi yerler: Kuzey Anadolu ve Marmara bölgesinde yetisir.
Kullanildigi yerler: Meyvenin bilesimi sekerler
organik asitler ve tanen ihtivâ eder. Barsak hastaliklarinda iyi bir kabiz düzenleyicidir. Musmula çekirdegi idrar arttiricidir. Böbrek ve mesane taslarinin düsürülmesinde kullanilir
Muz: (Banane / Banane / Banana / Musa / Bananier) Tropik ve subtropik bölgelerde yetisen veya yetistirilen
agaca benzeyen
2-3 m boyunda
mor çiçekler açan
meyveleri lezzetli ve nisastaca zengin olan otsu bitkiler. Bitkinin yalanci gövdeleri
yapraklar kâidelerinden meydana gelmistir. Gençken kapali ve kivrik olan yapraklar açilinca uzarlar ve yirtilirlar. Çiçek durumlari büyüktür. Taban kisminda disi çiçekler
daha üstte erdisi çiçekler
tepede erkek çiçekler bulunur. Ancak tabandaki çiçekler meyve verir. Muz meyveleri çekirdeksiz üzümde oldugu gibi disi çiçeklerden döllenmeksizin meydana gelir. Meyveleri “hevenk” adini alan büyük salkimlar halindedir. Agaçlarda bir hevenk üzerinde 50-100 kadar meyve bulunabilir. Muzlar olgunlasmadan koparilir. Böylece bir müddet saklanabilmesi mümkün olur. Muz agaçlari
tropikal bölgelerde serin ve rutubetli olan gölgeli yerleri severler. Muzun tropik bölgelerde yetistirilen çesitli türleri vardir. Bunlardan Musa paradisiaca ve Musa textilis en meshurlarindandir.
Türkiye’de yetistigi yerler: Akdeniz bölgesi(Bilhassa Anamur
Alanya).
Kullanildigi yerler: Nisasta bakimindan zengin olan meyveleri olgunlastiktan (sarardiktan) sonra çig olarak yenir. Musa paradisiaca türünün meyveleri nisastaca çok zengindir. Çig olarak yenmeyen meyveleri
un imâlinde kullanilir. Muz ayrica
Kemik gelisimini saglar
sinir zafiyeti ve yorgunlugu giderir. Böbrek ve mafsal iltihabinda
barsak hastaliklarinda faydalidir. Müzmin kabizlik çekenler fazla yememelidir
yumusak ve ince gövdeli
