Türkiye ve Dünyanın en uzun nehirleri

Irmak (Nehir) Nedir ? :

Deniz ve göl gibi su kütlelerine dökülen büyük akarsulara ırmak denir. Irmak, suları eğimli bir yatak içinde akar. Irmaklar dağ ve tepe gibi yüksek alanlardan doğar. Yamaçlardan inen yağmur ve erimiş kar suları küçük akıntılar oluşturur.

Bunların bir araya gelmesiyle çay ve dere gibi küçük akarsular ortaya çıkar. Küçük akarsular da birleşir ve çoğalan sularıyla geniş bir yatak oyarak ırmak biçimini alır. Kar ve yağmur suları kesilirse ırmaklar da kurur. Irmakların doğduğu yere kaynak, denize döküldüğü yere ağız denir. Büyük ırmaklara katılan görece küçük ırmaklar genellikle kol diye adlandırılır . Irmaklar, akarken yatakları aşındırır ve yataklarındaki verimli toprakları sürükler. Bu topraklar ırmağın, ağzında ya da taşan bir ırmağın kıyılarında birikir. Böylece verimli tarım arazisi oluşur.

Nehir ya da ırmak, genellikle denizlere, göllere ya da bir başka büyük akarsuya dökülen, özellikle genişliği ve taşıdığı su miktarı bakımından büyük akarsulara verilen genel isimdir. Bazı durumlarda ise bir başka suya ulaşmadan yer altında kaybolduğu ya da tamamen kuruduğu da görülmektedir. Büyük akarsular nehir ya da ırmak olarak adlandırılırken daha küçükleri ise çay ve dere olarak adlandırılırlar.

Nehir, su döngüsünün önemli bir öğesidir. Nehirlerdeki suyun temel kaynağı yağışlardır. Yağmur ya da kar yağışı ile yer yüzüne inen su yüzey akıntıları, yer altı suları biçiminde nehirleri beslerken buzullar gibi doğal kaynakların erimesiyle oluşan suları da bu kaynaklara ekleyebiliriz. Nehirlerin doğduğu yere kaynak, denize döküldüğü yere ağız denir. Büyük ırmaklara katılan görece küçük ırmaklar genellikle kol diye adlandırılır.

Bir çay ile nehir arasındaki fark:

Çay dereden büyük ama ırmaktan küçük akarsu olarak tanımlansa da bu büyüklük kavramı görecelik göstermektedir. Bazen bu ayrım akarsunun üzerinde yapılan aktivitilere (taşımacılık, suyun ekonomik değeri, çevresel faktörler) göre belirlenebilir.

Nehirlerdeki sukayıpları nehir yatağından veya derindeki akiferden meydana gelen su sısıntıları ve kısmen de buharlaşma neticesinde olur. Nehirlerdeki toplam su miktarı dünyadaki toplam su miktarının sadece küçük bir parçasını oluşturmaktadır;

Nehirler, kaynaklarından başlamak üzere yer çekiminin etkisiyle yokuş aşağı yönde akarak bu akışlarını bir deniz ya da göle ulaşıncaya kadar sürdürürler. Ancak kurak alanlarda nehirlerin sularının tamamını buharlaşma yoluyla kaybettiği durumlarda mevcuttur.Bazı durumlarda ise bir nehrin belli yerde yer altına girerek bazı kayaç türlerinin içinden yer altı suyu oluşturacak biçimde yoluna devam ettiği de olmaktadır.

Yine bazı nehirler insan eliyle yaratılmış edüstriyel bölgelerde aşırı yoğun olarak kullanılmakta ve bu da nehrin sularının doğal akıntısına devam edemeden tükenmesine neden olabilmektedir. Dünya üzerimndeki suyun %97'si okyanuslarda bulunurken içilebilir su miktarının üçte biri ise kara buzullarında bulunmaktadır, ve geri kalanının nerdeyse tamamı yer altı kaynaklarındadır.

Göller içilebilir suyun sadece %0,5'lik bir kısmı içerirken nehir kanallarında bulunan suyun oranı ise bunun yarısı olan %0,025'tir ve bu da dünyadaki toplam su reservinin dört binde birine denk gelmektedir.

Irmak Nehirlerin Topoğrafyası

Bir nehrin suları genellikle yatak dediğimiz doğal bir kanal içinde akar. Bazı büyük nehirler, özellikle ovalar gibi düz alanlarda akarken belli dönemlerde ya da sürekli olarak nehrin her iki kıyısından taşacak biçimde sel benzeri biçimde de akarlar. Nehrin başladığı yani kaynağının olduğu kısım yukarı nehir olarak adlandırılırken nehrin akış yönü doğrultusu ise aşağı nehir olarak adlandırılır.

Türkiye'nin En uzun Nehirleri ve uzunlukları

Fırat Nehri :

Ülkemizin en önemli nehirlerinden bir tanesidir. Gerek sulama alanında gerekse elektrik alanında ülkemiz ekonomisine büyük katkı sağlayan akarsuyumuzdur.

Fırat nehri önemi itibariyle bir çok filme konu olmuş, bir çok kişiye isim vermiş nehirlerdenden bir tanesidir. Fırat nehrinin uzunluğu yaklaşık 2800 kilometre olup, bu uzunluğun 1263 kilometrelik kısmı ülkemizde bulunmaktadır.

Fırat nehri ülkemizde debi bakımından ilk sırada yer alan akarsudur. Ülkemizde su potansiyelinin en yüksek olduğu akarsu olması nedeniyle yukarda verdiğimiz gibi hem enerji hemde sulama alınında çok önemli bir yer tutmaktadır.

Fırat nehrinin birkaç özelliğine değindikten sonra hangi illerden geçtiği ve hangi üzerinde hangi barajların bulunduğu bilgisini verelim.

Fırat Nehri Özellikleri:

Uzunluğu 2800 kilometre olan bu akarsuyun ülkemizdeki uzunluğu 1263 kilometre, Suriye sınırları içindeki uzunluğu 710 kilometre, Irak sınırları içindeki uzunluğu ise 827 kilometredir. Yani Fırat nehri toplam olarak 3 ülkeden geçmekte olup bunlar Türkiye, Suriye ve Irak ülkeleridir. Irak ülkesinde Basra Körfezi’ne dökülmektedir.

Irak sınırları içerisinde Dicle Nehri ile birleştikten sonra Basra Körfezi’ne dökülmektedir. Ve Dicle ile birleşerek oluşturdukları bölgeye ise “Şatt’ül Arab” ismi verilmiştir.

Fırat Nehrinin önemli kolları şunlardır:

Murat Nehri,
Karasu Nehri
Tohma Nehri,
Çaltı Nehri
Peri Nehri
Munzur Çayı

Fırat Nehri üzerinde bulunan Barajlar hangileridir ve bunlar hangi illerde bulunmaktadır?

Fırat nehri üzerinde kaç tane baraj bulunmaktadır?

1- Ülkemizin en büyük Hidroelektrik santrallerinden birisinin kurulu olduğu Elazığ ilimizin sınırları içinde bulunan KEBAN BARAJI,
2- Malatya ve Elazığ sınırları içinde kalan ve ülkemizin yine en büyük Hidroelektrik santrallerinden birisi olan KARAKAYA BARAJI (1800 watt kurulu gücü ile ülkemizin en büyük ikinci hidroelektrik santrali konumundadır)
3- Adıyaman ve Şanlıurfa illeri sınırı içinde bulunan ülkemizin en büyük Hidroelektrik Santrali olma özelliğini taşıyan ATATÜRK BARAJI
4- Gaziantep ve Şanlıurfa sınırları içinde bulunan BİRECİK BARAJI
5- Gaziantep sınırları içinde bulunan KARKAMIŞ BARAJI

Yukarda bu akarsuyun debisinin çok yüksek olduğunu ve taşıdığı su miktarı ile ülkemizin en büyük akarsuyu olduğundan bahsetmiştik. İşte bu nedenledir ki ülkemizdeki en büyük barajlar ve hidroelektrik santralleri bakımından en büyük 3 hidroelektrik santrali de bu akarsuyumuz üzerine kurulmuştur.
Fırat nehrinin ülkemiz sınırları içinde bulunan 1263 kilometrelik bir uzunluğa sahip olduğunu söylemiştik. Bu kadar uzun bir akarsu acaba kaç ilden geçmektedir?

Fırat nehri ülkemiz sınırları içinde toplam 7 ilden geçmektedir. Bu iller sırasıyla;

Erzincan
Tunceli
Elazığ
Malatya
Diyarbakır,
Adıyaman
Gaziantep

Fırat nehri içerisinde ayrıca birçok balık türüne de ev sahipliği yapmaktadır. Bir çok yerde Fırat nehrinde balık avcılığı yapılmaktadır. Hatta bazı kaynaklarda sadece Fırat Nehrinde bulunan sazan türlerine rastlanılmıştır. Fırat Nehri ayrıca ülkemizde en çok boğulma olaylarının görüldüğü nehirlerimizden bir tanesidir. Özellikle yazın serinlemek maksadıyla girilmesinden dolayı birçok insanımız hayatını kaybetmektedir. (Fırat nehrinde hayatını kaybeden vatandaşlarımız içinde yazılmış ve onlara ithaf olmuş türler ve ağıtlarda mevcuttur)

Dicle Nehri :

Dicle nehri ülkemizin en önemli akarsularından bir tanesidir. Ülkemizde Fırat nehri ile birlikte ikili olarak anılan nehrimiz olan Dicle Nehri ülkemiz topraklarında doğarak dış bir ülkede dış bir denize dökülen nehirlerimizden bir tanesidir.

Dicle nehrinin özellikleri nelerdir?

-Dicle nehri ülkemiz topraklarında doğarak dış ülke topraklarından denize dökülen nehirlerimizden bir tanesidir. Ülkemiz de Doğu Anadolu bölgesinde doğar ve ırak ülkesine geçerek burada Fırat nehri ile birleştikten sonra Basra körfezine dökülmektedir.
-Irak ülkesinde Dicle nehri ile birleştiği yere “Şattülarab” denmektedir. Basra’dan yaklaşık olarak 60-65 kilometrelik bir mesafede birleşmektedirler.
-Dicle nehri Fırat nehri ile birlikte arasında bulunan topraklarda Mezopotamya’yı meydana getiren iki nehirden bir tanesi olmuştur. Bilindiği üzere bu iki nehir arası “Mezopotamya” olarak anılmaktadır.
-Dicle nehri kaynağını Doğu Anadolu dağlarından ve Gölcük(Hazar) gölünden almaktadır. İlk kaynağını aldığı yer olarak Güneydoğu Toroslarda bulunan Maden dağlarının bulunduğu noktalardan aldığı belirtilmektedir.
-Ülkemizde en çok tanınan akarsulardan bir tanesidir.
-Dicle nehrinin çevresinde kurulmuş olan eski yerleşim yerleri şunlardır: Nemrut, Asur, Ninova, Amed, Hasankeyf.
-Toplam uzunluğu 1900 kilometre civarında olup, ülkemiz topraklarındaki uzunluğu yaklaşık olarak 523 kilometre iken Yaklaşık olarak 1377 kilometrelik uzunluğu Irak ülkesi sınırları içinde bulunmaktadır. Yani yaklaşık olarak 1/4’lük kısmı ülkemiz topraklarında bulunmaktadır. Uzunluk olarak Fırat nehrinden daha kısa bir nehrimizdir.
-Dicle nehrinin en önemli kolları Garzan kolu, Botan kolu, Habur kolu, Büyük Zap kolu ve Küçük Zap koludur.
-Debisi ortalama olarak saniyede 360 metreküptür. Özellikle yaz sonundaki debisi saniyede 50-60 metreküplere kadar düşer iken, ilkbahara doğru debisi oldukça yükselerek saniyede 2000 metreküpün üzerine çıkmaktadır. (Bunun sebebi ise ilkbahar yağışları ve karların erimesidir)
-Düzensiz bir akarsu rejimine sahip bulunmaktadır.
-Dicle nehri rejiminin düzensiz olması sebebiyle özellikle bazı zamanlarda taşkınlara sebep olarak bazı tarım alanlarına da zarar verebilmektedir. Fakat özellikle 20.yüzyılda yapılan bazı barajlar ile bu baskınlar en aza indirilmiştir.

Dicle Nehri üzerinde kurulan barajlar ve hidroelektrik santralleri hangileridir?

Kralkızı Barajı,
Batman Barajı
Dicle Barajı
Ilısu Barajı

Dicle nehrinin tarihteki ve günümüzdeki isimleri nelerdir?

Dicle nehrinin günümüze kadar birçok ismi olmuştur ve halen birçok ismi ile de anılmaya devam etmektedir.
İdigna-İdigina(Sümerce ismi olup “Akan Su” anlamındadır)
Tigira (Elamca ismi)
Tigra (Farsça ismi)
Tigris (Yunanca)
İdiklat (Akatça)
Hiddikel (İbranice)
Diklat (Süryanice)
Dicle (Arapça, Türkçe, Kürtçe)
Dijle (Kürtçe)

Kızılırmak:

Kızılırmak Nehri Türkiye topraklarından doğarak yine, Türkiye topraklarından denize dökülen en uzun akarsudur. Uzunluğu 1.355 km’dir. Deniz taşımacılığı için kullanılmaz. Başlıca kolları Delice Irmağı, Devrez ve Gökırmak’tır.

Kızılırmak Nehri, Türkiye topraklarında doğar yine, Türkiye topraklarından denize dökülür ve Türkiye'nin en uzun akarsuyudur. Uzunluğu 1.355 km’dir. Başlıca kolları Deliceırmak, Devrez ve Gökırmak’tır. Nehir, İç Anadolu’nun kuzeydoğusundaki Kızıldağ’ın güney yamaçlarından doğar ve sırasıyla Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Çankırı, Çorum ve Samsun illerinden geçerken çok sayıda dere ve çayın sularını toplayarak Bafra Burnu’ndan Karadeniz’e ulaşır.

Yağmur ve kar sularıyla beslenen nehrin rejimi düzensizdir. Temmuz ve Şubat arasında düşük su düzeyinde akan nehir, mart ayında hızla kabarmaya başlar ve nisan ayında en yüksek su düzeyine ulaşır. Ortalama debisi 184 m3/sn olan nehrin 20 yıllık gözlem süresince en az 18.4 m3/sn’ye ve en çok 1.673 m3/sn.’ ye ulaştığı tespit edilmiştir.Nehir üzerine 8 baraj yapılmıştır.

Bunlar Kayseri ilinde Sarıoğlan,Yemliha kasabasında kurulmuş olan Yamula Barajı, Ankara yakınlarındaki Kesikköprü, Hirfanlı ve Kapulukaya barajları ile nehrin Bafra Ovası’na kurulmuş Altınkaya ve Derbent barajlarıdır. Nehir üzerine son olarak Obruk Barajı yapılarak 2007 yılı içerisinde su tutumuna başlanılmıştır.

Aras Nehri:

Aras nehrinin uzunluğu yaklaşık olarak 1072 kilometredir. Aras nehrinin ülkemizde kalan kısmının uzunluğu yaklaşık olarak 548 kilometredir. Aras nehri aynı zamanda Kafkasların en önemli akarsularından bir tanesini oluşturmaktadır. ras nehri birçok ülkeninde bazı sınırlarını oluşturmaktadır, Örneğin Türkiye Azerbaycan Türkiye Ermenistan ve Azerbaycan-İran ve Ermenistan İran sınırı gibi.. Aras Nehrinin kolları hangileridir? Nehre Kuzeyden dökülen kollar: Zengmar,ariso, Kotur, Hacılar

Aras Nehri Doğu Anadolu’nun kuzey kısmında doğup aldığı birçok kollarla büyüyerek, Türkiye içinde 441 km yol kat ettikten sonra, Kafkasya’nın güneydoğusunda Mugan önünden geçerek, Hazar Denizine dökülen ve bütün uzunluğu 920 km olan ırmak. Bingöl Dağları ile Palandöken Dağlarından inen kollarla beslenip büyür. Şahvelet, Nalbant ve Sakaltutan dağlarından gelen kollarla kuvvetlenir. Topçu ve Sakaltutan dağları arasındaki bir vadiden Pasinler Ovasına girer.

Aras Nehri hakkında bilgiler Doğu Anadolu’nun kuzey kısmında doğup aldığı birçok kollarla büyüyerek, Türkiye içinde 441 km yol kat ettikten sonra, Kafkasya’nın güneydoğusunda Mugan önünden geçerek, Hazar Denizine dökülen ve bütün uzunluğu 920 km olan ırmak. Bingöl Dağları ile Palandöken Dağlarından inen kollarla beslenip büyür. Şahvelet, Nalbant ve Sakaltutan dağlarından gelen kollarla kuvvetlenir. Topçu ve Sakaltutan dağları arasındaki bir vadiden Pasinler Ovasına girer. Pasin Çayı ile birleşir. Bir çok dar vadi ve ovalardan geçerek Türk topraklarından çıkar ve 140 kilometrelik kısmı Türk-Rus sınırını teşkil eder. Daha sonra İran topraklarına girer. İran-Azerbaycan sınırına kadar akar. Sarısu ve Kura ırmağı ile birleşip Hazar Denizine dökülür.

Aras’ın geçtiği vadiler bölgeye göre oldukça ılımlıdır. Bu vadide ılık iklim bitkileri yetişir. Aras’ın geçtiği vadi, Erzurum ve Kars yaylasında tabii bir yol vazifesi görür. Aras Irmağından, Pasinler ve Iğdır ova Tümünü oku (yeni pencerede açılır) nın sulanmasında faydalanılır. Akışı düzensiz olduğundan ulaşıma elverişli değildir. Irmakta bol alabalık vardır.

Aras Irmağı ile ilgili birçok efsaneler vardır. Aras vadisi ilk çağlardan beri yerleşim merkezi olmuştur. İranlılar, Nehr-i Aras, Araplar Al-Ras derler. İlk ismi Arakses’tir. Aras’tan eski tarih kitaplarında ve din kitaplarında bahsedilir. Rivayetlere göre Aras Vadisinde bin şehir ve beş bin köy kalıntısı vardır. Aras; Nil, Dicle ve Fırat’tan sonra dördüncü kutsal akarsu olarak kabul edilir.

Eski çağlardan bu yana çeşitli millet ve devletler Aras Vadisinde yaşamışlardır. Arkeolojik bakımdan dünyanın en zengin bölgelerinden biridir. Bu vadi, bin seneye yakın zamandan beri Türklerin elindedir.

Sakarya Nehri:

Sakarya Nehri Kızılırmak ve Fırat Nehrinden sonra Türkiye'nin üçüncü en uzun, Kuzeybatı Anadolu’nun ise en büyük akarsuyudur. Uzunluğu 824 km olup, beslenme havzasının genişliği 53.800 km2 dir. Afyon’un kuzeydoğusundaki Bayat Yaylası’ndan doğar.

Sakarya Nehri Kızılırmak ve Fırat Nehrinden sonra Türkiye'nin en uzun, Kuzeybatı Anadolu’nun ise en büyük akarsuyudur. Uzunluğu 824 km olup, beslenme havzasının genişliği 53.800 km2 dir. Afyon’un kuzeydoğusundaki Bayat Yaylası’ndan doğar. Kuzeybatı Anadolu bölgesinin en önemli nehridir. İstiklal Svaşında, civarında geçen muharebelerle daha çok tanınan Sakarya, 824 km uzunluğundadır. Yağış alanı 57.000 km2 olup, Eskişehir, Ankara, Bilecik, Sakarya illerini içine alır. Eskişehir’in çifteler ilçesinin Sakar Başı mevkiinden kaynak halinde doğan ırmak, Karasu ilçesinin batısında Karadeniz’e dökülür. Doğuş yerinden doğuya doğru aktıktan sonra Eskişehir, Ankara illeri sınırı yakınında kuzeye doğru döner. Sündiken Dağları kuzeyine kadar bu yönde akar ve batıdan gelen Porsuk Çayı ve doğudan gelen Ankara Çayı ile birleşir. Daha pekçok dereleri aldıktan sonra Beypazarı’nın güneyinden batıya döner. Bilecik tarafında kuzeye yönelir, derin boğazlardan geçerek Adapazarı Ovasına uzanır. Göksu, Karasu ve Mudurnu Çayını da aldıktan sonra Karadeniz’e dökülür.

Nehrin ve kollarının bulunduğu arazi fazla yağışlardaki taşmalarla büyük zararlar görürken, sayıları on civarında olan barajlarla, geniş ölçüde bunun önüne geçilmiştir. Sarıyer ve Gökçekaya barajları önemli olanlardır. Ayrıca kolu olan Porsuk Çayı üzerinde Porsuk Barajı vardır.

Önce İç Anadolu’ya doğru akar sonra Kızılırmak’ın tersine bir kıvrımla, kuzeye döner, Polatlı yakınlarında en büyük kollarından biri olan Porsuk Çayı’nı alır. Geyve Boğazı’ndan geçer ve Adapazarı Ovası’ndan akarak Karadeniz’e dökülür. Sakarya Nehri’nin Aladağ ve Kirmir sularını aldığı yerde Türkiye’nin en büyük santrallerinden biri olan Sarıyar Hidroelektrik Santrali ve Gökçekaya Hidroelektrik Santralı kurulmuştur.

Büyük Menderes Nehri :

Ege bölgesinin en uzun nehri. Afyonkarahisar’ın Sandıklı kazâsının batısındaki, Kükürt Dağlarının batı yamaçlarından doğar. Güney batıya doğru akmaya başladığında pekçok pınarla beslenir. Akışı esnâsında sert dirsekler yaparak yoluna devâm ederken, en önemli kolu olan Banaz Çayını alır. Bundan sonra Buldan civârında ovaya kavuşur. Sarayköy yakınında batıya dönerek verimli meşhur ovasında akışına devâm eder. Düz ovada akarken Nâzilli yakınlarında

Ege bölgesinin en uzun nehri. Afyonkarahisar’ın Sandıklı kazasının batısındaki, Kükürt Dağlarının batı yamaçlarından doğar. Güney batıya doğru akmaya başladığında pekçok pınarla beslenir. Akışı esnasında sert dirsekler yaparak yoluna devam ederken, en önemli kolu olan Banaz Çayını alır. Bundan sonra Buldan civarında ovaya kavuşur. Sarayköy yakınında batıya dönerek verimli meşhur ovasında akışına devam eder. Düz ovada akarken Nazilli yakınlarında Akçay, Aydın yakınlarında Çine Suyu gibi önemli olanların yanında pekçok kollar alır. Akış istikameti boyunca, Nazilli, Aydın, Söke, Balat ovalarını sular. Büyük Menderes’in denize döküldüğü kısım ise Milas Ovasıdır.

Havzası ve uzunluğu ile Batı Anadolu’nun en uzun nehridir. Ova kısmında uzunluğu 200 km, doğuştan itibaren ise 584 km’dir. Havzası 25.000 km2dir.

Seyhan Nehri:

Seyhan Nehri Türkiye’nin Akdeniz’e dökülen ırmaklarının en önemlisidir. Uzunluğu 850 km’dir. Havza alanı ise 20.600 km2dir. İki önemli kolu vardır. En uzun olanı, Uzun Yayla’dan doğan Zamantı suyudur. Orta Toroslar’ın uzanış doğrultusunda akan bu su, Çukurova’ya inmeden önce diğer önemli kolu olan Göksu ile birleşir. Adana’dan geçerek Akdeniz’e dökülür. Seyhan Nehri üzerinde Yedigöze, Çatalan ve Seyhan Hidroelektrik Santralları kurulmuştur.

Adana'nın içinden geçer ve bu kenti Seyhan ve Yüreğir isimli iki semte böler ve 60 km sonra Tarsus Çayı ile birleşerek (Tarsus'un 20 km güneyinde) Çukurova'nın en batı kesiminde,Adana-İçel sınırında Deli Burnu'nda Akdeniz'e dökülür. Seyhan Nehri üzerinde Yedigöze, Çatalan ve Seyhan Hidroelektrik Santralları kurulmuştur. Ayrıca Seyhan Nehri Ceyhan Nehri ile beraber Çukurova'da tarımsal sulama için çok büyük önem taşır,özellikle pamuk üretemi için.Pamuk üretimi en çok su talep eden tarımsal işlemlerinden birisidir ve çevre kirliligi bakımından hassas bir tarımsal sanayidir.Siyasi ve Dış Ticari Önemi

1986'da Barış Suyu Projesi düşüncesi doğdu ve daha çok 90'lı yıllarda görüşmelere ağırlık verildi.Bu proje ilk başta İsrael,Ürdün ve Suudi Arabistan'a Seyhan ve Ceyhan sularını bu devletlere boru hatlarıyla aktarma veya dev su tankerleriyle taşıma şekliyle satmayı öngörüyordu.Türkiye metreküp(=m³ =1000 litre) başına 0,8-1,00 Dolar fiyat teklifi öngörmüştü.Bir kaç onaydan sonra fiyat anlaşmazlığından ve ilk başta siyasi nedenlerden dolayı her defasında geri çekildi.2006 yılı başlarında başta İsrail olmak üzere görüşmelere tekrar başlandı.

Yeşil ırmak:

Yeşilırmak Karadeniz’e dökülen, Türkiye’nin önemli akarsularından biri. Sivas’ın kuzeydoğusundaki Kösedağı (2812 m)ndan doğar. Kelkit ve Çekerek ırmaklarını alarak büyür. Uzunluğu 519 km, yağış alanı toplamı 36.000 km2dir.

Batıya doğru akan ırmak, Turhal’dan sonra dar bir boğazdan geçerek Amasya’ya uzanır. Yanlardan gelen kollarla beslendikten sonra geniş bir boğazdan Canik Dağlarını geçer. Daha ileride suların derin ve hızlı aktığı dar bir boğazdan geçtikten sonra Çarşamba Ovasına ulaşır.

Bu ova Yeşilırmak’ın binlerce yıldır getirdiği alüvyonların meydana getirdiği bir deltadır. Irmak Civaburnu yakınlarında Karadeniz’e dökülür.

Yeşilırmak üzerinde Türkiye’nin en büyük barajlarından olan Hasan Uğurlu Barajı ile Tokat’ın Almus ilçesi yakınındaki Almus Barajı kurulmuştur.

Yeşilırmak nehri uzunluk itibariyle bir Kızılırmak , Bir Fırat veya bir Dicle nehri kadar uzun olmasa da ülkemizdeki akarsuların bir çoğundan uzun bir akarsudur. Toplam uzunluğu 519 kilometredir. (Aşağı yukarı Kızılırmak nehrinin yarısı kadar bir uzunluğa sahiptir bilindiği üzere Kızılırmak nehrinin uzunluğu 1150 kilometre civarındadır) Yeşilırmak nehrinin doğduğu ilimiz Sivas ilidir. Sivas ilimizin kuzey kısmında bulunan Kösedağ’ın eteklerinde doğmaktadır. Yaklaşık olarak Kösedağın 2800 metre yüksekliğinden kaynak alarak başlamaktadır.
Yeşilırmak Tokat Amasya ve Samsun illerinden geçerken çeşitli akarsularla birleşir. Nehir başlıca 3 kolun birleşmesinden meydana gelir. Kelkit Çayı nehrin en büyük koludur
Yeşilırmak nehri Karadeniz bölgesinde Samsun ilimize bağlı olan Çarşamba ilçesinden denize dökülmekte olup ayrıcı burada ülkemizin en önemli alüvyol ovası olan Çarşamba ovasının oluşmasınıda sağlayan akarsu olma özelliğini taşımaktadır.

Yeşilırmak nehri üzerinde ülkemizin önemli hidroelektrik santrallerinin bulunduğu 4 önemli baraj bulunmaktadır. Bu barajlar Hasan Uğurlu Barajı, Suat Uğurlu Barajı, Ataköy ve Almus Barajları’dır.
Yeşilırmak nehri ve üzerinde bulunan barajlar sayesinde sulama yapılmaktadır. Ayrıca yine bu barajlarda bulunan hidroelektrik santralleri sayesinde elektrik üretimi yapılabilmektedir. Yeşilırmak nehrinin su taşıma kapasitesi az olması ve düzensiz olması nedeniyle taşımacılık yapılamamaktadır.
Hasan Uğurlu Barajı kurulu güç itibari ile ülkemizin en büyük 10. Hidroelektrik santrali olma özelliğine sahiptir, Yıllık kurulu gücü 500 MegaWattır. (Bu kurulu güç ülkemizin en büyük hidroelektrik Santrali olan Atatürk Barajı Hidroelektrik santralindeki kurulu gücün yaklaşık olarak 1/5’i kadardır)

Ceyhan Nehri :

Ceyhan Nehri Akdeniz Bölgesi’nin büyük akarsularındandır. Uzunluğu 509 km’dir. Elbistan yakınlarından doğar. Çukurova’da geniş bir delta oluşturarak İskenderun Körfezi’ne dökülür. Başlıca kolları Hurman, Göksun, Söğütlü ve Aksu Çaylarıdır. Ceyhan Nehri Kasım ve Aralık aylarında sonbahar yağmurlarının etkisiyle geçici olarak kabarır. Bu aylardaki debisi 50 m3/sn’den 380 m3/sn’ye yükselir. Ocak ayında azaldıktan sonra Şubat ayında tekrar yükselir. İlkbahar mevsiminde yağmur halindeki yağışlar ve karların erimesiyle tekrar kabarır. Mayıs ayından itibaren azalmaya başlar. Nehir üzerine Aslantaş, Menzelet, Sır ve Berke Hidroelektrik Santralları kurulmuştur.

Akdeniz havzasında bulunan Çukurova’nın önemli bir akarsuyu. Eski adı ile “Hyranus”, bazı kaynaklarda Ceyhan, Cihaz ve Cahan adları ile geçen Ceyhan, güneydeki ırmaklarımızdan birisidir. Uzunluğu 509 km, sularını topladığı bölgenin yüzölçümü 22.300 km2dir. Orta Torosların doğu bölümündeki Nurhak Dağından Söğüt Deresi adıyla çıkar. Elbistan’ın 3 km kuzeyindeki büyük kaynaklarla beslenir. Elbistan yakınında Söğütlü Deresine, Hurma ve Göksu’nun birleşmesi ile Ceyhan adını alır. Engizek ve Ahır dağlarındaki dar ve derin yarma vadilerinden veKahramanmaraş yakınlarından geçip, Çukurova’nın kuzey doğusuna girer. Misis Tepelerini çevirdikten sonra meydana getirdiği geniş deltada akar. İskenderun Körfezine dökülür. Ceyhan, yolu boyunca aldığı Aksu, Çakur, Susas, Çeperce gibi derelerle daha da büyür.

Ceyhan’da akan su miktarı mevsimlere göre çok değişir. Kasım ve Aralık aylarında güz yağmurlarından ötürü geçici olarak kabarır. Bu sırada saniyede 50 m3ten 380 m3e yükselir. Ocakta azalır. Şubat ortalarında yine kabarmaya başlar.Karların erimesiyle ilkbaharda bu kabarış oldukça artar, yaz aylarında özellikle ağustos ve eylülde en çekik durumunu bulur. Son 22 yıl içinde Seyhan’la en az 6 defa birleşmiş ve ayrılmıştır.

Geçtiği dar boğazlarda birçok çağlayan ve çavlanlar vardır.Savruk suyu çavlanının yüksekliği 45 m’yi bulur. Ceyhan dağlık yerlerde derinde aktığından sulama işinde pek az faydalanılır. Sulamada Ceyhan’ın kolları çok daha elverişlidir. Bu sularla tarlalar sulanır, değirmenler işler, yolları boyunca pirinç ve başka ürünler yetiştirilir. Ormanlık bölgelerden geçtiği için kereste taşımacılığında kullanılır. Ceyhan Ovası olarak bilinen nehrin meydana getirdiği delta, su kuşlarının kış boyunca barındıkları yerlerdir. Bazı seneler burada barınan kuşların sayısı birkaç milyonu bulur. Ayrıca kumsal sahil, deniz kaplumbağalarının yumurta bırakma yeridir. Ne yazık ki bazı yıllar sularının taşması tarım ürünlerine büyük hasarlar verdirmektedir. elbistan pınarbaşından doğar ve elbistan boyunca kaynağı vardır şehri ikiye böler elbistan sınırları içerisinde söğüt ve hurman çayı ile birleşir

Meriç Nehri:

Meriç nehri bazı önemli özelliklere sahip olan ülkemizin önemli akarsularından bir tanesidir. Uzunluk itibarıyla ülkemizin en uzun 10 akarsuyu içinde bulunmaktadır. Genel olarak su taşkınları sebebiyle televizyonlar da ismini duymuş olduğumuz akarsularımızdan bir tanesidir. Meriç nehrinin bazı önemli özellikleri aşağıda sıralanmıştır.

Meriç nehrinin özellikleri nelerdir?

-Meriç nehrinin en önemli özelliği havza alanın 3 ülke toprağında da bulunmasıdır. Havza alanı ülkemiz ile birlikte ülkemizin komşuları olan Bulgaristan ve Yunanistan ülkeleri topraklarında havzası bulunmaktadır.
-Meriç nehrinin 3 ülkede havzası bulunması sebebiyle 3 ülkede ayrı isimleri bulunmaktadır. Ülkemizde Meriç olarak bilinen bu nehir, Bulgaristan da Maritsa, Yunanistan da ise Evros ismini taşımaktadır.
-Meriç nehri Bulgaristan ülkesi içerisinde doğup (Rila dağlarından doğmaktadır) Yunanistan ile ülkemizin bir bölüm sınırını oluşturduktan sonra ülkemiz sınırları içerisinden denize dökülmektedir. Döküldüğü deniz ise Ege denizidir. Ege denizinde döküldüğü yer ise Enez yakınlarında bulunan Saroz körfezidir. Aslında Meriç nehri denize dökülmeden biraz daha önce İki kola ayrılır ve iki koldan bir tanesi ülkemizden denize dökülür iken, diğer kol ise Yunanistan sınırları içinde denize dökülmektedir. Her iki kolunda döküldüğü bölge Saroz körfezi olup her ikisinin döküldüğü yerler birbirlerine oldukça yakın sayılır.
-Meriç ülkemizin önemli bir akarsuyu olması ile birlikte aynı zamanda balkanlarında önemli bir akarsuyu konumunda bulunmaktadır.
-Meriç nehrinin toplam uzunluğu 480 kilometredir. Ülkemizde kalan kısmının uzunluğu ise yaklaşık olarak 210 kilometre civarındadır. Bazı kaynaklarda ise 270 kilometre olarak geçmektedir.
-Meriç nehrinin toplam havza alanı 53.000 kilometrekaredir.
-Meriç nehrinin bir önemli özelliği ise Türk Yunan Sınırının büyük bölümünü oluşturmasıdır. Neredeyse ülkemiz ile Yunanistan arasındaki sınırın büyük bir bölümünü bu nehir oluşturmaktadır.
-Meriç nehrinin bir diğer önemli özelliği ise ülkemiz akarsuları içerisinde en çok taşkınlara sebep olan ve tarıma zarar veren akarsu olmasıdır. Çünkü bu nehir ve kolları üzerinde Bulgaristan sınırları içinde bulunan bazı barajların su boşaltması sebebiyle zaman zaman taşkınlar yaşanabilmektedir. Özellikle bu sebepten dolayı bazı çalışmalar yapılmakla birlikte henüz kesin bir sonuca varılamamıştır. İki ülke arasında küçük çaplı krizlere neden olan bir sorundur.

Meriç nehrinin kolları hangileridir?

Meriç nehrinin en önemli kolları 3 tanedir. Bunlar haricinde küçük çaplı bazı kolları bulunmakla birlikte en önemlisi ve en büyük olan üç kolu bulunmaktadır. Bu kolar şunlardır:
-Ergene Kolu
-Arda Kolu
-Tunca Kolu

Meriç nehri üzerinde baraj var mıdır?

Meriç nehri üzerindeki en büyük ve en çok sayıda baraja sahip olan ülke Bulgaristan ülkesidir. Yaptığımız bazı araştırmalarda ülkemizin bu nehir üzerinde büyük çaplı bir barajı bulunmadığı bilgisine ulaşılmıştır. Hatta barajı olduğuna ilişkin bir bilgiye de sitemizce de ulaşılamamıştır.

Gediz Nehri:

Ege Bölgesi’nin batı-doğu doğrultulu akarsularından biri, Büyük Menderes’ten sonra en büyüğüdür. Uzunluğu 350 km.’dir. Gediz Nehri Murat ve Şaphane Dağlarından gelen çeşitli kollarla büyür. Önce kuzeydoğu – güneybatı doğrultusunda akar. Doğu – batı doğrultulu asıl Gediz Ovası’na Salihli kuzeyindeki Adala’da girer. Biraz sonra da soldan gelen Alaşehir suyunu alır. Daha batıda Marmara Gölü’nün sularını küçük bir ayakla alır, tarihi Sart (Sardes) yıkıntılarının önünden geçerek Manisa Ovası’na girer. Gediz bu ovada deniz seviyesinden 50 metre yükseklikte akar. Manisa yakınlarında, kuzeyden gelen Akhisar Çayı ile güneyden gelen Nif Çayı’nı aldıktan sonra kuzeydeki Dumanlıdağ ile güneydeki Manisa Dağı arasında bulunan dar Menemen Boğazı’na girer.

Bu boğazdan çıktıktan sonra Foça’nın güneyinde İzmir Körfezi’ne dökülür. Gediz’in eski çığırı Menemen Boğazı’ndan çıktıktan sonra güney batıya dönüyor, nehir daha güneyde İzmir Körfezi’nin çok sığ bir kesimi önünde denize ulaşıyordu. Körfezi doldurmak tehlikesi yüzünden, 1886’da açılan bir kanalla, yatağı değiştirildi, yukarıda adı geçen noktada denize dökülmesi sağlandı. Ege bölgesindeki bütün nehirlerde olduğu gibi Gediz’in de suları yazın azalır. Bu azalma özellikle yaz sonlarında, hatta sonbahar başlarında büsbütün belirir. Bunun sonunda nehir bazı kesimlerinde geniş yatağının çakıl ve kum yığınları arasında adeta kaybolmuş bir iki ince su şeridi haline gelir. Bölgedeki şiddetli ve sürekli kış yağışları nehri kabartır, çok zaman taşkınlara yol açar.

Asi Nehri :

Asi nehri ülkemizde bilinen önemli nehirlerden bir tanesidir. Asi nehri ülkemiz dışında doğup da ülkemiz topraklarında denize dökülen nehirlerden bir tanesidir.

Asi nehrinin özellikleri nelerdir?

-Asi nehri “Orontes” ismi ile de bilinen nehirdir.
-Asi Nehri’nin ilk doğduğu yer Lübnan toprakları olup, Lübnan topraklarında bulunan Bekaa Vadisinin doğu kısımlarında doğmaktadır. Daha sonra Suriye sınırlarından geçerek ülkemizin Hatay ilinden Akdeniz’e dökülür. (Asi nehri dış bir ülkede doğarak ülkemiz sınırları içinde denize dökülen iki nehirden bir tanesi olup, diğer nehrimiz ise Meriç nehridir, Meriç nehri de komşu ülke topraklarından doğar ve bizim ülkemiz topraklarından denize dökülür)
-Asi nehrinin toplam uzunluğu 386 kilometre olup, ülkemiz sınırları içindeki uzunluğu ise 88 kilometredir. (Bazı kaynaklarda nehrin uzunluğu 570 kilometre civarında gösterilmekle birlikte genel olarak bu uzunlukta olmadığı bilgisi ağır basmaktadır)
-Asi nehrinin en uzun kısmı “Suriye” topraklarındadır.
-Asi nehri debisi çok olmayan nehirlerden bir tanesi olup ortalama debisi saniyede yaklaşık olarak 30 metreküp civarındadır. Debisinin en yüksek olduğu dönemler kış mevsimi ve ilkbahar mevsimidir. Özellikle bu mevsimlerde sık sık taşkınlara rastlanmaktadır.
-Asi nehri aynı zamanda Hatay ilimiz ile Suriye arasındaki sınırın bir kısmını oluşturan bir nehirdir. Asi nehrinin oluşturduğu sınırımızın yaklaşık olarak 20-22 kilometre arasında olduğu söylenmektedir.
-Asi nehrinin ilk doğmuş olduğu Lübnan topraklarında dar vadilerden geçmesi sebebiyle akış hızı fazla olmasına karşın özellikle Suriye topraklarında daha düz bölgelerden geçmesinden dolayı suyu yavaş ve geniş şekilde akmaktadır. Hatta Suriye ülkesinin Humus şehrinde göl haline geldiği ve bataklık oluşturduğu bilgisi de yer almaktadır.
-Asi nehrinin Akdeniz’e döküldüğü yerde delta ovası oluşmuştur. Özellikle tarihte ilk yıllarda Asi nehrinin denize döküldüğü yerde bir liman şehrinin bulunduğu fakat bu limanın zamanla iç kısımlarda kaldığı bilgisi de bulunmaktadır.
-Asi nehri özellikle Suriye ülkesi ile geçmişte birçok sıkıntılar yaşamış olduğumuz konulardan bir tanesi olmuştur.