bedirhan.
Aktif Üyemiz
SECDE
1 - Soru: Bir kimsenin secde mahalli, ayak bastığı yerden azami ne kadar yüksek olabilir?
Cevap: Secde eden kimse, şer'i ölçü ile azami yarım zira yükseklikteki bir yere secde edebilir.
2 - Soru: Namazda alnını yere koyarak secde etmenin farz olduğunu biliyoruz. Burnumuzun yere değmesi de farz mıdır?
Cevap: Vacibtir.
3 - Soru: Namazlardaki ikinci secdenin hükmü nedir?
Cevap: Birinci secde gibi farz olduğunda icma vardır.
4 - Soru: Bazı kimseler, secdeden kalkarken ellerini dizlerinin üzerine koymadan kalkmaya çalışmaktadırlar. Bu hareket, bilhassa yaşlılarda kolay olmadığı için ellerini ileriye doğru uzatarak dengesini temin etmeye çalışmaktadır. Bu hususta doğru olan nedir, açıklar mısınız?
Cevap: Secdeye giderken önce sağ dizini sonra sol dizini koymak; secdeden kalkarken, dizlerin kalkmasına sıra geldiğinde, önce sol, sonra sağ dizini kaldırmak müstehabtır.
5 - Behce Fetvalarından: "Kadınların, secde halinde iken ayak parmaklarını dikmemesi gerekir" (H.Ec. 1/9)
Açıklama: Kadın için tesettür, her zaman gereklidir. Namaz içinde buna riayet kemal derecesine ulaşır. Kadının tesettür haline daha uygun düşeceğinden dolayı, ayaklarını dikmemek uygun olur.
6 - Behce Fetvalarından: "Namaz kılan, seccadede ayak parmaklarını kıbleye çevirmeyip çarpık olarak koysa mekruh olur" (H.Ec. 1/11)
Açıklama: Seccade üzerinde dururken, askerlerin hazır ol vaziyetinde durduğu gibi, ayak parmaklannın uçları yanlara dönük olursa kerahet vardır. Bu duruşun sünnete uygun olan şekli, ayak parmaklannın uçlarının kıbleye müteveccih olmasıdır.
7 - Soru: Secdede dizleri yere koymak farz mıdır?
Cevap: İmam Züfer ile İmam Şafii ve Ahmed b.Hanbel farz demişlerse de Hanefi İmamlarına göre farz değildir.
8 - Soru: Secde sırasında ayaklar yere hiç değmese secde caiz olur mu?
Cevap: Caiz olmaz. Bir ayağın tek parmağını yere değdirmiş olmak veya ayağın üstünü yere getirmek, secde için yeterli değildir.
9 - Soru: Dizler üzerine başını koyup secde etmek caiz mi?
Cevap: Cemaatin kalabalık olması veya başka bir özür bulunması sebebiyle olursa caiz görülmüştür.
10 - Soru: Ellerimiz üzerine secde edebilir miyiz?
Cevap: Bir mazeret sebebiyle olursa veya secde mahallindeki aşırı sıcak yahut soğukluk bulunmasından dolayı yapılırsa caizdir.
11 - Soru: Buğday, arpa ve benzeri hububat yığını üzerine secde yapılabilir mi?
Cevap: Yapılamaz. Ancak bu hububat, çuval içinde ise o zaman caiz olur. Zira açıkta yığın halinde olunca namaz kılanın alnı bunlar üzerine karar etmez (tam temas edemez).
12 - Soru: Cemaatin birbirinin üzerine secde etmesi hangi şartlarda caiz olur?
Cevap: Cemaatin kalabalık olması sebebiyle, cami cemaati almaz ise veya havanın yağışlı yahut yerlerin çamurlu olması neticesinde aynı namazı cemaatle kılan kimselerin birbiri üzerine secde etmeleri caiz görülmüştür. Bunda takip edilecek usul şöyledir. Tek saflar; birinci, üçüncü, beşinci, yedinci, dokuzuncu ilh. saflar yere secde eder. Bunların peşindeki çift sayılı saflar, öndeki cemaatin sırtına secde eder.
13 - Soru: Kar üzerine secde yapılabilir mi?
Cevap: Bastırılıp sıkıştırılmak suretiyle katı hale getirilirse secde yapılabilir.
14 - Soru: Kaç türlü secde vardır?
Cevap: Yapılması meşru olan secdeler: a) Namazların secdesi, b) Tilavet secdesi, c) Şükür secdesi.
15 - Soru: Masa veya sıra üzerine secde etmek caiz olur mu?
Cevap: Caiz olmaz. Bazı din düşmanı mihraklarca böyle soytarıca laflar yapılmakta ise de bu arzu, onların secde etmeye olan isteklerinden veya bir mazeretleri bulunmasından doğmamıştır. Onlar İslam dinini kuşa çevirmek fikrinde oldukları için böyle süfli fikirleri ortaya atmaktadırlar. 15-20 dakika dans edebilmek için bir kadının önünde yerlere kadar eğilen "hezele", Allah'ın huzurunda secde etmeye gelince yan çizmektedirler.
16 - Soru: Bir Ayet-i Kerimede "Necm" ve "Şecer" secde eder buyurulmuş. Bunlar ne manaya gelmekte ve bunların secdesi nasıl olmaktadır?
Cevap: "Necm", aslında yıldız manasına gelmekte ise de, Sure-i Rahman'ın 6. Ayet-i Kerimesinde geçen, secde ettiği bildirilen "Necm", sakı bulunmayan nebat manasına gelmekte, "Şecer" ise ağaç manasını ifade etmektedir. Gerek otlar gerekse ağaçlar Yüce Ma'budumuza secde etmektedirler.
Eşyanın tamamı her an Halkını tazim ve onu tesbih etmektedir. Esen yellerin önünde sallanan dalların, yerlere uzanıp kalkan otların bu sallanışı, Allah'a(cc) bir secdeden başka neyin ifadesidir?
17 - Soru: Ufak bir taş üzerine secde etmek caiz mi?
Cevap: Alnın ekserisi taş ile birlikte yere temas ederse caiz olur. Aksi halde secde ifa edilmiş olmaz.
18 - Soru: İranlıların taş üzerinde secde etmeleri neyin nesidir ve bu hareket caiz midir?
Cevap: Şia mezhebindeki İranlılar, Kerbela'dan aldıkları taşlar üzerine secde etmektedirler. Böyle bir hareket, biz Sünnilere göre asla caiz değildir. Bu itibarla, onlarda düzgün bir şey, bozulmadık bir cihet bulunursa, tesadüf olarak kabul edilmelidir.
20 - Soru: Namaz rekatlarından birinin secdesini unutan kimse nasıl hareket edecektir?
Cevap: Bahsi geçen secde kasten terk edilecek olursa namaz fasid olur. Fakat unutmak sebebiyle terk edilmiş olursa hatırlandığı zaman secde yapılır. Hatta namazda selam verildikten sonra yapılmadığı hatırlanırsa, dünya kelamı söylenmemiş, yüz kıbleden başka istikamete çevrilmemiş ise gene secde yapılması gerekir.
21 - Soru: Secde ile ilgili bir sorum daha olacak. İmam olan kimse, rüku ve secde tesbihlerini üç defadan fazla söyleyebilir mi?
Cevap: İmamlık yapan bir şahıs, cemaatin muvafakat ve rızasını almazsa teşbihleri üçten fazla söylememelidir. Zira halkın nefret duymasına sebep olur. Kendi başına namaz kılan kimse beş veya yedi defa söyleyebilir.
22 - Soru: Rüku ve secdede Kur'an okumak caiz midir? Değil ise, namazların sonunda "Rabbenağfîrli" veya "Rabbena atina" ayetlerinin okunmasma ne dersiniz?
Cevap: Rükuda, secdede ve tahiyyat için olan oturmada Kur'an okumak kerahet-i tahrimiye ile mekruh bulunmaktadır. Fakat namazların sonunda okunan Kur'an lafızları ile kıraet değil, dua kast olunduğu için bunda bir mahzur yoktur. (Nimetü'l-İslam, s. 185)
23 - Soru: Alnında ve burnunda yarası olan bir kimse, yanağını yere koymak suretiyle secde yapabilir mi?
Cevap: Bu asla caiz değildir. Özrü bulunsa da böyle bir müsaade yoktur.
24 - Soru: Burnunda yara bulunan bir kimse, sadece alnını yere koymak suretiyle secde edebilir mi?
Cevap: Evet, bu caiz görülmüştür. Şayet böyle bir mazeret mevcut değilse, böyle yapmak kerahatle caiz olur.
25 - Soru: Sadece burun yere konulmak suretiyle secde yapılabilir mi?
Cevap: Alında bir özür bulunduğu için secde burun ile yapılmış ise, caizdir. Bunda Hanefi imamlarının görüş birliği vardır. Şayet bir özür yok ise, İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed'e göre secde caiz görülmemiştir. İmam-ı Azam, kerahatle caiz olduğu içtihadındadır.
26 - Soru: Namaz kılarken, secde halinde, Türkçe olarak istediğim duayı okuyabilir miyim?
Cevap: Namazda okunacak hususlar tespit edilmiş ve İslam fukahası tarafından yazılan eserlerde açıklanmıştır. Bu sebeple, insan istediğini değil, istenileni okumak durumundadır. Sünnete uygun olan "Sübhane Rabbiye'l-a'la" tesbihini 3, 5 veya 7 defa okumaktır.
Mehmed Emre - Ihya Merkezi - www.ihya.org - Çağımız ve Günümüz Meselelerine Fetvalar
1 - Soru: Bir kimsenin secde mahalli, ayak bastığı yerden azami ne kadar yüksek olabilir?
Cevap: Secde eden kimse, şer'i ölçü ile azami yarım zira yükseklikteki bir yere secde edebilir.
2 - Soru: Namazda alnını yere koyarak secde etmenin farz olduğunu biliyoruz. Burnumuzun yere değmesi de farz mıdır?
Cevap: Vacibtir.
3 - Soru: Namazlardaki ikinci secdenin hükmü nedir?
Cevap: Birinci secde gibi farz olduğunda icma vardır.
4 - Soru: Bazı kimseler, secdeden kalkarken ellerini dizlerinin üzerine koymadan kalkmaya çalışmaktadırlar. Bu hareket, bilhassa yaşlılarda kolay olmadığı için ellerini ileriye doğru uzatarak dengesini temin etmeye çalışmaktadır. Bu hususta doğru olan nedir, açıklar mısınız?
Cevap: Secdeye giderken önce sağ dizini sonra sol dizini koymak; secdeden kalkarken, dizlerin kalkmasına sıra geldiğinde, önce sol, sonra sağ dizini kaldırmak müstehabtır.
5 - Behce Fetvalarından: "Kadınların, secde halinde iken ayak parmaklarını dikmemesi gerekir" (H.Ec. 1/9)
Açıklama: Kadın için tesettür, her zaman gereklidir. Namaz içinde buna riayet kemal derecesine ulaşır. Kadının tesettür haline daha uygun düşeceğinden dolayı, ayaklarını dikmemek uygun olur.
6 - Behce Fetvalarından: "Namaz kılan, seccadede ayak parmaklarını kıbleye çevirmeyip çarpık olarak koysa mekruh olur" (H.Ec. 1/11)
Açıklama: Seccade üzerinde dururken, askerlerin hazır ol vaziyetinde durduğu gibi, ayak parmaklannın uçları yanlara dönük olursa kerahet vardır. Bu duruşun sünnete uygun olan şekli, ayak parmaklannın uçlarının kıbleye müteveccih olmasıdır.
7 - Soru: Secdede dizleri yere koymak farz mıdır?
Cevap: İmam Züfer ile İmam Şafii ve Ahmed b.Hanbel farz demişlerse de Hanefi İmamlarına göre farz değildir.
8 - Soru: Secde sırasında ayaklar yere hiç değmese secde caiz olur mu?
Cevap: Caiz olmaz. Bir ayağın tek parmağını yere değdirmiş olmak veya ayağın üstünü yere getirmek, secde için yeterli değildir.
9 - Soru: Dizler üzerine başını koyup secde etmek caiz mi?
Cevap: Cemaatin kalabalık olması veya başka bir özür bulunması sebebiyle olursa caiz görülmüştür.
10 - Soru: Ellerimiz üzerine secde edebilir miyiz?
Cevap: Bir mazeret sebebiyle olursa veya secde mahallindeki aşırı sıcak yahut soğukluk bulunmasından dolayı yapılırsa caizdir.
11 - Soru: Buğday, arpa ve benzeri hububat yığını üzerine secde yapılabilir mi?
Cevap: Yapılamaz. Ancak bu hububat, çuval içinde ise o zaman caiz olur. Zira açıkta yığın halinde olunca namaz kılanın alnı bunlar üzerine karar etmez (tam temas edemez).
12 - Soru: Cemaatin birbirinin üzerine secde etmesi hangi şartlarda caiz olur?
Cevap: Cemaatin kalabalık olması sebebiyle, cami cemaati almaz ise veya havanın yağışlı yahut yerlerin çamurlu olması neticesinde aynı namazı cemaatle kılan kimselerin birbiri üzerine secde etmeleri caiz görülmüştür. Bunda takip edilecek usul şöyledir. Tek saflar; birinci, üçüncü, beşinci, yedinci, dokuzuncu ilh. saflar yere secde eder. Bunların peşindeki çift sayılı saflar, öndeki cemaatin sırtına secde eder.
13 - Soru: Kar üzerine secde yapılabilir mi?
Cevap: Bastırılıp sıkıştırılmak suretiyle katı hale getirilirse secde yapılabilir.
14 - Soru: Kaç türlü secde vardır?
Cevap: Yapılması meşru olan secdeler: a) Namazların secdesi, b) Tilavet secdesi, c) Şükür secdesi.
15 - Soru: Masa veya sıra üzerine secde etmek caiz olur mu?
Cevap: Caiz olmaz. Bazı din düşmanı mihraklarca böyle soytarıca laflar yapılmakta ise de bu arzu, onların secde etmeye olan isteklerinden veya bir mazeretleri bulunmasından doğmamıştır. Onlar İslam dinini kuşa çevirmek fikrinde oldukları için böyle süfli fikirleri ortaya atmaktadırlar. 15-20 dakika dans edebilmek için bir kadının önünde yerlere kadar eğilen "hezele", Allah'ın huzurunda secde etmeye gelince yan çizmektedirler.
16 - Soru: Bir Ayet-i Kerimede "Necm" ve "Şecer" secde eder buyurulmuş. Bunlar ne manaya gelmekte ve bunların secdesi nasıl olmaktadır?
Cevap: "Necm", aslında yıldız manasına gelmekte ise de, Sure-i Rahman'ın 6. Ayet-i Kerimesinde geçen, secde ettiği bildirilen "Necm", sakı bulunmayan nebat manasına gelmekte, "Şecer" ise ağaç manasını ifade etmektedir. Gerek otlar gerekse ağaçlar Yüce Ma'budumuza secde etmektedirler.
Eşyanın tamamı her an Halkını tazim ve onu tesbih etmektedir. Esen yellerin önünde sallanan dalların, yerlere uzanıp kalkan otların bu sallanışı, Allah'a(cc) bir secdeden başka neyin ifadesidir?
17 - Soru: Ufak bir taş üzerine secde etmek caiz mi?
Cevap: Alnın ekserisi taş ile birlikte yere temas ederse caiz olur. Aksi halde secde ifa edilmiş olmaz.
18 - Soru: İranlıların taş üzerinde secde etmeleri neyin nesidir ve bu hareket caiz midir?
Cevap: Şia mezhebindeki İranlılar, Kerbela'dan aldıkları taşlar üzerine secde etmektedirler. Böyle bir hareket, biz Sünnilere göre asla caiz değildir. Bu itibarla, onlarda düzgün bir şey, bozulmadık bir cihet bulunursa, tesadüf olarak kabul edilmelidir.
20 - Soru: Namaz rekatlarından birinin secdesini unutan kimse nasıl hareket edecektir?
Cevap: Bahsi geçen secde kasten terk edilecek olursa namaz fasid olur. Fakat unutmak sebebiyle terk edilmiş olursa hatırlandığı zaman secde yapılır. Hatta namazda selam verildikten sonra yapılmadığı hatırlanırsa, dünya kelamı söylenmemiş, yüz kıbleden başka istikamete çevrilmemiş ise gene secde yapılması gerekir.
21 - Soru: Secde ile ilgili bir sorum daha olacak. İmam olan kimse, rüku ve secde tesbihlerini üç defadan fazla söyleyebilir mi?
Cevap: İmamlık yapan bir şahıs, cemaatin muvafakat ve rızasını almazsa teşbihleri üçten fazla söylememelidir. Zira halkın nefret duymasına sebep olur. Kendi başına namaz kılan kimse beş veya yedi defa söyleyebilir.
22 - Soru: Rüku ve secdede Kur'an okumak caiz midir? Değil ise, namazların sonunda "Rabbenağfîrli" veya "Rabbena atina" ayetlerinin okunmasma ne dersiniz?
Cevap: Rükuda, secdede ve tahiyyat için olan oturmada Kur'an okumak kerahet-i tahrimiye ile mekruh bulunmaktadır. Fakat namazların sonunda okunan Kur'an lafızları ile kıraet değil, dua kast olunduğu için bunda bir mahzur yoktur. (Nimetü'l-İslam, s. 185)
23 - Soru: Alnında ve burnunda yarası olan bir kimse, yanağını yere koymak suretiyle secde yapabilir mi?
Cevap: Bu asla caiz değildir. Özrü bulunsa da böyle bir müsaade yoktur.
24 - Soru: Burnunda yara bulunan bir kimse, sadece alnını yere koymak suretiyle secde edebilir mi?
Cevap: Evet, bu caiz görülmüştür. Şayet böyle bir mazeret mevcut değilse, böyle yapmak kerahatle caiz olur.
25 - Soru: Sadece burun yere konulmak suretiyle secde yapılabilir mi?
Cevap: Alında bir özür bulunduğu için secde burun ile yapılmış ise, caizdir. Bunda Hanefi imamlarının görüş birliği vardır. Şayet bir özür yok ise, İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed'e göre secde caiz görülmemiştir. İmam-ı Azam, kerahatle caiz olduğu içtihadındadır.
26 - Soru: Namaz kılarken, secde halinde, Türkçe olarak istediğim duayı okuyabilir miyim?
Cevap: Namazda okunacak hususlar tespit edilmiş ve İslam fukahası tarafından yazılan eserlerde açıklanmıştır. Bu sebeple, insan istediğini değil, istenileni okumak durumundadır. Sünnete uygun olan "Sübhane Rabbiye'l-a'la" tesbihini 3, 5 veya 7 defa okumaktır.
Mehmed Emre - Ihya Merkezi - www.ihya.org - Çağımız ve Günümüz Meselelerine Fetvalar
