Nogay Türklerinde Atalık

Kafkasya’da ki diğer birçok halkta olduğu gibi Nogay Türklerinde de atalık adı altında toplumsal bir sistem mevcut idi. Buna göre çocuklar yetiştirilmek üzere başka ailelere verilirdi.

Atalığın ilk şekli çocuk doğar doğmaz yetiştirilmek üzere başka bir aileye verilmesi olarak karşımıza çıkar. Yetiştirmek üzere çocuğun verilmesi şöyle yapılırdı: Çocuğun verileceği aile daha doğmadan tespit edilirdi. Bu konuda mutlak olan bir şarta uyulması gerekirdi. Atalığın (yani eğitmenin) eşi sağlıklı, sütle çocuk besleyen bir kadın olmalıydı. Sütanne çocuğun doğum günü veya arifesinde doğum evine gelir, küçüğe isim verilene kadar da orada kalırdı. Kutsal isim koymaya adanan ziyafetin ardından çocuğu eğitmenin evine götürürlerdi. Atalığın eşi hem kendi çocuğunu hem de yabancı çocuğu sütüyle beslerdi. Eğer eşi sütün yetmeyeceği hissine kapılırsa önceliği yabancı çocuğa vermek zorundaydı. Sütannenin yeniden hamile kalması halinde ise çocuk bu aileden alınır ve başka bir aileye verilirdi.

Yetiştirilen çocuğun ailede kalış süresi iki yılla, yetişkinlik çağına kadar olmak üzere değişirdi. 19. yy sonu, 20. yy başında çocuk atalağın evinde genelde iki yaşına kadar kalırdı. Atalığın ailesi çocuğu yedirmek, giydirmek, silah kullanmayı, ev işlerini yönetmeyi ve okuma yazmayı öğretmekle yükümlü idi.

Kız çocuğu geleceğin ev kadını olarak yetiştirilirdi. El işlerine, yemek yapmaya, evde düzen ve rahatlığı sağlamak için çok zaman harcaması gerekirdi. Atalık eşi ile beraber kız çocuğunu bir kaç günlüğüne kendi evine götürürlerdi. Bazen ebeveynleri çocuğu görmeye gelirdi.

Yetiştirilen çocuğun doğduğu eve döneceği zaman, zengin olanlar ona güzel elbiseler alır, değerli bir at hediye ederlerdi, fakirler ise küçük hediyelerle yetinirlerdi.

Yetiştirilen çocuğun doğduğu eve dönmesi bir dizi törenlerle gerçekleşirdi. Ebeveynleri zengin bir sofra kurarlardı. Sıkı dostluk bağları ile birbirine bağlanan iki ailenin fertleri minnettarlıklarını ifade eden konuşmalar yapardı.

Atalık sistemi feodalizm döneminde ortaya çıkmıştır. Değişik sosyal tabakalardan aileler arasında kurulan böylesi yapay akrabalıklar kan bağından daha değerli kabul edilirdi, aileler bundan dolayı birbirlerine destek olmak zorundaydılar. Atalık, etnosun birlik içinde olmasında da kuşkusuz rol oynamıştır. Şimdi bu geleneğin izlerine çok uzakta olan komşular ve meslektaşlar arasında bile olsa akrabalar arasındaki sıcak ve dostane ilişkilerde görmek mümkündür.