Moğolistan Türkleri

Nüfus : 152.000
Bulundukları başlıca şehirler : Bayanülgen, Ulambatır
Bölgedeki Türk toplulukları : Kazak, Kırgız; Özbek , Uygur Türkleri
Siyasi ve idari konumlan : Bulundukları ülkenin idari yapısına uymaktadırlar. Genellikle göçebe hayatı yaşayan Moğol Türk toplulukları, ağırlıklı olarak Bayanülgen şehrinde oturmaktadırlar.



Moğolistan Çin egemenliğinde uzun bir süre kaldıktan sonra 1924′te “Moğolistan Halk Cumhuriyeti” olarak kurulmuştur. Moğol yurdu, Türk tarihinde ve Türklerin geçmişinde önemli yer tutmuş ve ilk anayurtlarının bir parçası olmuştur. Ayrıca Türklerin ilk bilinen yazılı metinleri Orhun Yazıtları ve Yenisey Nehri kıyısındaki Kırgızların mezar kitabeleri bu bölgededir. Bu anıtlar Bilge Kağan ile Kültiğin adına dikilmiş, Yuluğ Tiğin tarafından yazılmıştır.

Türklerin birleşik Hanlığı Moğolistan’da 546′da Orhun Nehri kıyısında kurulmuştur. Bölge 840′ta Uygur Türklerinin egemenliğine geçmiştir. Moğol Devletinin çökmesi sonucu Uygur Türklerinin toprakları 1644′ten 1911′e kadar Mançu Hanedanının egemenliğine geçmiş ve burada Kazak, Urianhay ve Hoton boyları arasında yedi Türk toplumu yaşamıştır. Ayrıca bölgede az sayıda Özbek ve Uygurlar da bulunmaktadır.



Bugün Moğolistan Halk Cumhuriyeti içinde Türk nüfusunun 152.000 kadar olduğu tahmin edilmektedir. 120.000 Kazak, 26.000 Urianhay, 6.000 Hoton, Moğolistan’da yaşayan Türk topluluklarındandır. Türk toplulukları çoğunlukla ülkenin Kuzey ve Kuzeybatısında yaşamaktadırlar. Moğolistan Anayasası onlara ırk, cins, milliyet, din gözetilmeksizin eşit haklar vermiştir.

Hatta devlet eliyle Kazakistan’dan buraya öğretmen, doktor, getirildiği bilinmektedir. Bu bölgedeki Kazaklar hayvancılıkla uğraşmakta ve çiftçilik yapmaktadırlar. Bölgedeki Kazaklar milli kültürlerini korumaya büyük çaba göstermişlerdir. Moğolca konuşan Urihanhaylar ve Hotonlar, hayvancılık ve avcılıkla geçimlerini sağlamaktadırlar.

Eğitim
Moğolistan’da 14 yaşına kadar eğitim zorunludur. 11 yıllık tarım ve sanayi okulları vardır. Okullarda Moğol programlarının yanında Kazak eğitim programları da, uygulanmaktadır.

1997 verilerine göre Kazakların yaşadığı bölgede 11 ilkokul, 16 ortaokul, bir de öğretmen okulu bulunmaktadır. Buradaki öğrenciler genellikle Kazakistan Cumhuriyeti Üniversitelerine, özellikle Almatı’daki teknik okullara gönderilmektedirler. . Moğolistan’da din ve devlet işleri ayrı olup herkesin ibadet özgürlüğü bulun- maktadır. Türk halklarına ait camiler bulunduğu gibi Şamanizm ve Ateizm izlerine de rastlanmaktadır. Eğitimde hala Kiril Alfabesi kullanılmaktadır.

Teşekkürler konu için,emeklerine sağlık...