Mars'taki Delikler

Mars üzerinde, çok karanlık olmaları nedeniyle içleri görülemeyen siyah delikler keşfediliyor. Bu delikler, bir ihtimal, eğer varsa kızıl gezegende yaşamı koruyabilme olanağına sahip derin yer altı mağaralarının girişi olabilir mi? Yapılan her keşif, bilim insanlarını şaşkına uğratıyor ve Marsı incelemeye yönelik ilgiyi artırıyor.​

NASA, Mars’ın yüzeyinden ilgi çeken yeni fotoğraflar yayımladı. Elde edilen yeni bir görüntüde Mars’ın yüzeyinde yer alan bir tepe ve ortasındaki içi boş gibi gözüken bir delik görünüyor. Delik, Mars’ta bir zamanlar gerçekleşen volkanik faaliyetlerden kalma bir lav tüpü.

Mars’ın yüzeyindeki devasa delik ilk kez, 2011 yılında Mars HiRise görevinde Pavonis Mons adı verilen bir yanardağın batı yamacında görüntülendi. Deliğin ilginç yapısı bilim insanlarının dikkatini çekti ve delik üzerinde bir çalışma yapıldı.

Fotoğraftaki bu delik, Marsta Pavonis olarak isimlendirilen volkanik dağın kumlu eteklerinde tesadüfen keşfedildi. Yapılan analize göre, delik yeraltı mağaralarına açılıyor olabilir. Genişliği 35 metre civarında ve girişi zamanla kapandığı için şu anki derinliği yalnızca 20 metre. Bu analiz, Marsın etrafında dolanan Mars Keşfi Yörünge Aracı’nın üstündeki HiRISE ismindeki Yüksek Çözünürlüklü Görüntüleme cihazının çektiği fotoğraflara dayandırılıyor. Henüz Mars yüzeyindeki robot tarafından bir inceleme yapılmadı.

Yukarıda görülen bu olağan dışı delik ise, Marstaki dev yanardağ Arsia’nın yamaçlarında bulundu. Bu görüntü, şu anda Marsın etrafında dolanan Mars Keşfi Yörünge Aracı üzerinde yer alan HiRISE cihazı ile 2007’de çekildi. Bu delikler ilk olarak Mars Odyssey (Mars Serüveni) uzay aracından alınan daha düşük çözünürlüklü görüntülerde saptandı. Yukarıda görülen delik, yaklaşık olarak bir futbol sahası büyüklüğünde ve o kadar derin ki Güneş tarafından tamamen aydınlatılamamış.

Deliklerin altında yer aldığı düşünülen derin yeraltı mağaralarının Marsın zorlu hava şartlarından etkilenmediği için korunma amacı olarak kullanılmış olabileceği iddiaları üstünde duruluyor. Bu yüzden bu ve benzer deliklerin, NASA tarafından Marstaki yaşam kanıtlarının izini sürmede oldukça önemli bir başlangıç noktası olarak kabul edilebileceği ifade ediliyor. Bu delikler, yakın gelecekte Marsa gönderilecek uzay mekikleri ve robotlar için de ana hedef merkezleri olacaklar.

Dünya İklimi İçin Mars'ta Delik Açmak​

Yaklaşık olarak 1300'den 1870'e kadar Dünyanın büyük bir kısmının Küçük Buz Çağı olarak adlandırılan uzun ve soğuk bir dönem geçirdiği düşünülüyor. Eğer böyle bir donma meydana geldiyse, genellikle güneşsel faaliyetlerdeki bir azalmadan kaynaklanır. Fakat volkanlar gibi diğer süpheliler de söz konusudur.

Eğer bu soğumadan güneşin sorumlu olduğu düşünülüyorsa, bu düşünceye dair Güneş Sisteminde deliller görmemiz gerekir. Tartışmayı bir sonuca bağlamak için de Amerika'da Maryland eyaletindeki Johns Hopkins Üniversitesi Uygulamalı Fizik Laboratuvarı'ndan Ralph Lorenz; böyle bir zaman diliminde (yaklaşık 1300'ler ile 1870'e kadar ki süreçte) bir buz çağı yaşanıp yaşanmadığını anlayabilmek için Mars'ta bir delik kazılmasını önerdi.

Sıcaklık değişimi; buz ve toprak boyunca aşağıya doğru yayılır, bu yüzden bir sondaj çalışması önceki iklimler hakkında deliller içeriyor olacak. Örneğin Grönland'daki buz tabakası yaklaşık 60 metre derinliğe kadar Küçük Buz Çağı'nı destekleyen deliller içeriyor.

Bilimciler bu bölgede Küçük Buz Çağı'na dair çok açık sinyaller bulunduğunu ve sıcaklık arttıkça ve azaldıkça, termal dalganın aşağıya doğru yayıldığını söylüyorlar. Bu yüzden de; derin bir kesit, söz konusu değişime dair "gizli bir hafızaya" sahiptir diyebiliriz.

Solar Açıklık​

Dünya'daki Küçük Buz Çağı'nın, Mars'taki sıcaklıkta yaklaşık olarak yarım santigrat derece bir azalmaya sebep olacağını açıklayabilmek için solar ışımadaki açıklığa ihtiyaç duyuluyordu. Lorenz bu hesaplamayı yaptı ve hesaplamalara dayanarak; bu tarz bir soğumanın tam belirtisinin Mars toprağının 40 metre derinliğinde okunabilir olabileceğini söylüyor.

Mars'ta bir delik açmak ise eli kulağında: NASA'nın 2016 InSight Uzay Aracı Mars'ta 5 metre derinlikte bir kazı yapacak. Bu derinlik ise buz çağına dair bir ipucu bulabilmek için yeterli derinlik.


40 metre derinlik kazabilecek ekipmanı Mars'a götürmek çok zor bir iştir, fakat başka bir seçenek olabilir. Isıyı zayıf bir şekilde ileten toprakta, herhangi bir soğuk hava dalgası sinyali aşağıya doğru daha yavaş taşınır ve böylelikle de az derinliklerde de sinyalleri elde etmek mümkün olacaktır.