Günlerin ve Ayların isimleri nereden gelmiştir?
Yer yuvarlağının kendi ekseni çevresinde bir kez dönmesi sırasında geçen zaman. Bu zaman, süre bakımından yirmi dört saate, ortalığın aydınlanıp kararması bakımından da gece ve gündüz olarak iki vakte bölünür.
Frenk, Arabî ve İbrânî takvimleri incelendiğinde, Türkçe’de kullandığımız gün ve ay isimleriyle aynı veya benzer olduğunu görürüz. Mayıs ayının karşılığının İngilizce’de “May” olması gibi. Bu hal toplumlar ve kültürler arasındaki münâsebetin ne denli geliştiğini gösteriyor.
GÜN İSİMLERİ NEREDEN GELİYOR?
Günümüzde kullandığımız gün isimlerinin kökeni ve anlamı şöyledir:
Cuma: Arapça (toplama, toplanmak)
Cumartesi: Arapça (ertesi – Türkçe)
Pazar: Farsça (ba: yemek, zar: yer)
Pazartesi: Farsça (ertesi – Türkçe)
Salı: İbrânîce (üçüncü)
Çarşamba: Farsça (cehar şenbe: dördüncü gün)
Perşembe: Farsça (penç şenbe: beşinci gün)
AY İSİMLERİ NEREDEN GELİYOR?
Hicrî ve Celâlî takvimini bugün kullanmamamıza rağmen Şubat, Nisan, Haziran, Temmuz, Eylül ve Kasım Ortadoğu kökenlidir.
Ekim, Aralık ve Ocak ayları öz Türkçe isimlerdir. Ay isimlerinin kökeni ve mânâsı ise şöyledir:
Ocak: Türkçe (Evlerde ateş yakılan, yemek pişirilen yer)
Şubat: Süryânîce
Mart: Latince (Maritus – Mars’tan mitolojik isim)
Nisan: İbrânîce/Süryânîce
Mayıs: Latince (Tanrıça Maria’nın ayı)
Haziran: Süryânîce
Temmuz: İbrânîce/Süryânîce
Ağustos: Latince (Roma İmparatoru Augustus’un adı)
Eylül: İbrânîce/Süryânîce
Ekim: Türkçe (Toprağı ekmekten)
Kasım: Arapça (Bölen)
Aralık: Türkçe (İki şey arasında kalan mesafe)
AVRUPA’DA KULLANILAN TAKVİMLER
İngilizce ve diğer Frenk dillerindeki ay isimleri tamamen Latince’den alınmıştır.
Januarius (Janus’a ithafen): January
Februarius (Februa’ya ithafen): February
Martius (Mars’a ithafen): March
Aprilis (Aphrodite’e ithafen): April
Maius (Maia’ya ithafen): May
Junius (Juno’ya ithafen): June
Julius (Julius Caesar’a ithafen): July
Augustus (Augustus Caesar’a ithafen): August
September (Yedinci ay): September
October (Sekizinci ay): October
November (Dokuzuncu ay): November
December (Onuncu ay): December
İBRÂNÎ TAKVİMİ
İbrânî takvimindeki ay isimleri, Levant bölgesi olarak adlandırılan Filistin, Ürdün, Suriye, Lübnan ve Irak’ı kapsayan bölgede kullanılan ve kısmen İbrânîce’den etkilenmiş olan ay isimleri de aşağıdaki gibidir (İbrânî takvimi, Nisan’da başlar ancak aşağıdaki listede Tevet [Ocak] ayıyla başlatılmıştır).
İbrânîce/Levant bölgesi
Tevet: Kanun-essani
Sebat: Şubat
Adar: Adar
Nisan: Nisan
İyar: Ayyar
Sivan: Haziyran
Tammuz: Tammuz
Av: Ab
Elül: Aylül
Tişri: Tısrin-ül evvel
Marheşvan: Tısrin-essani
Kislev: Kanun-ül evvel
TÜRK TAKVİMLERİ
Türklerin tarih boyunca kullandığı takvimler şunlardır:
1- 12 hayvanlı Türk takvimi
2- Celâlî Takvim
3- Rûmî Takvim
4- Hicrî Takvim
5- Mîlâdî Takvim
12 HAYVANLI TÜRK TAKVİMİ
12 Hayvanlı Türk takvimi, Türklerin kullandığı ilk takvimdir. Türkler de zamanı belirlemek için kendilerine has 12 hayvanlı bir takvim geliştirmiştir. Burada her seneye -toplam 12- bir hayvan adı verilmiş (Sıçan, sığır, pars, tavşan, ejderha, yılan, at, koyun, maymun, tavuk, köpek, domuz) ve her 12 senelik devir için “müçe, müçö, müşel,
Takvim Nedir?
1. Zamânı sene, ay ve günlere ayıran sistem: “Arabî takvim.” “Rûmî takvim.” “Efrencî takvim.”
2. Bir senenin aylarını, günlerini, güneşin doğuş, batış saatlerini, dakîkalarını, sayılı günleri ve o seneye âit mühim hususları gösteren kitapçık.
