TaHKaR
Aktif Üyemiz
Diyafram açıklığı sabit olan kompakt makineler hariç tüm makinelerde diyafram ayarı bulunur. Diyafram ayarını eski model makinelerde el pozometresi veya objektif üzerindeki halkayı çevrilerek yapmalısınız. Oto focus (otomatik netleme) özelliği olmayan bu makinelerde sayıların karşısında bir ok ya da çizgi bulunur. İstenilen sayı bu çizginin karşısına getirilerek diyafram ayarı yapılır. Elektronik modellerde ise genellikle makinenin sağ üst bölümündeki çekim seçenekleri çarkından diyafram konumu (AV ya da
seçildikten sonra, sağ taraftaki değer ayarlama ibresi çevrilir. Günümüzde üretilen yeni modellerde üç ayrı yolla diyafram ayarlanabilir. Bunlar: Çeşitli simgelerle gösterilen otomatik yaratıcı modlar ile program (P) modu, diyafram öncelikli mod (AV veya A) ve manuel mod (M) tur. Tercihinize göre bu ayarı, isterseniz makinenizi program veya otomatik moda ayarlayarak isterseniz de diyafram tuşuna basılı tutarak değiştirme kadranı belirlediğiniz değere kadar çevirip manuel olarak yapabilirsiniz. Madem ki makine otomatik olarak ayar yapıyor. O hâlde neden manuel ayar yapayım diye düşünebilirsiniz. Eğer bu ayar türleri gerekmeseydi makine üzerinde de bulunmazdı. Bu durumun sebeplerini sabırla ilerlediğinizde ilgili bölümlerde anlayacaksınız.Diyafram Ayarını Gerektiren Durumlar ve Alınacak Önlemler
Yeni tip makinelerde gelişmiş pozometreler bulunmasına rağmen, makinedeki pozometre doğadaki tüm tonları yüzde 18 gri tonda varsaydığından bazı durumlarda yanılarak hatalı pozlandırma yapar.Hataları önleyebilmek için kullanıcıların mutlaka makinelerini yönlendirmeleri gerekmektedir. Program dışında ayar yapmayı gerektiren durumlar: Konunun parlak ışık kaynağının önünde kaldığı ters ışık durumunda çok açık ve çok koyu bir arka plan önünde bulunduğunda, geniş ya da dar net alan derinliği yapmak gerektiğinde, makinenin verdiği diyafram değerine müdahale etmek gerekir.Fotoğraf makinesi beyaz bir duvara doğrultulur, önerilen poz değerleri ile çekim yapılırsa sonuçta gri renkli bir duvar karşımıza çıkacaktır. Benzer şekilde koyu renkli bir konu makinenin verdiği değerlere uyularak fotoğraflanırsa yine gri sonuçlar elde edilecektir.Bu sebeple poz değerleri değerlendirilirken konunun eşit ölçeri yanıltacak olan bölümleri dikkate alınmalıdır. Böylesi bir durumun üstesinden gelebilmek için hem orta tonlu hem de fotoğrafı çekilecek ana konu kadar ışık alan bir cisimden ışık okuması yapılması gerekir ki kaldırım taşları bu iş için idealdir. İlgili değişken değerleri bu orta tonlu isimden yapılan okumaya göre ayar edildikten sonra istenilen kompozisyon oluşturulur ve çekim yapılır.Dolayısıyla fotoğrafçının çalıştığı onunun az veya fazla ışık yansıtıyor olması durumunu dikkate alarak gerekli düzeltmeleri yapması gerekmektedir.Ortalamaya uymayan konularda el pozometresi ile düşen ışık miktarını ölçmek veya poz taramasına gitmek doğru sonuca ulaşmak için yararlıdır; poz taraması ile aynı konunun değişik pozlandırmalarla fotoğraflanması anlaşılır. Amaca en uygun fotoğrafın aralarından seçilmesi gereklidir. Çekim için kullanılan filmin dia olması hâlinde yarım duraklık aralarla pozlama hatalarına karşı daha toleranslı olunması baskı filmleri ile bir duraklık aralarla poz taraması yapılması uygun olacaktır.Poz taraması yapmak için çoğu makinede bulunan tarama fonksiyonu kullanılabilir.Eski SLR fotoğraf makinelerinde bir çark etrafına dizilmiş bulunan tarama aralıklarına yeni tip ekranlı makinelerde elektronik düzenekle kumanda edilebilmekte ve poz değerleri 1/2 veya 1/3 durak aralıklarla arttırılıp azaltılabilmektedir. Taramanın, değişik modellere bağlıolarak +/-2 ile +/-5 durak arasında gerçekleştirebilmesi, hatta tarama aralığı belirlendikten
sonra motorla seri çekimler yapılabilmesi mümkündür. Eğer kullanılan makinede anlatılanotomatik tarama sistemi bulunmuyorsa her seferinde tarama yapılmak istenilen aralıkta değişik değerler makine ve objektife ayrı ayrı bağlanabilir.Diyafram öncelikli mod (Av) diyafram açıklığını kontrol etmek için en iyi yoldur.Diyafram açıklığı değerini siz seçtiğinizde, makine doğru bir pozlama elde etmek için
gereken enstantane ayarını otomatik olarak yapar.Örneğin diyafram-öncelikli pozlandırma programındayken objektifi f/5,6’ya
ayarladığınızı ve fotoğraf makinesinin de doğru pozlandırma için 1/125 sn. seçtiğinizi varsayın. Diyafram ve obtüratör arasındaki ters orantılı ilişkiden ötürü, gerçekte 1/500 sn'lik bir enstantane istiyorsanız diyaframı f:2.8'e ayarlamanız gerekmektedir. Makinenin verdiği
diyafram değerine müdahale ederken deneyiminizden ve aşağıdaki çizelgeden yararlanabilirsiniz.Aşağıdaki tabloda yer alan değerleri cepheden ışık alan objeler için güneş doğduktan sonraki 3 saat ve batmadan önceki 3 saat içinde kullanabilirsiniz.
ÖNERİ: Fotoğraf çekimine yeni başladığınız için diyafram değeri olarak öncelikle f/8 değerini seçmeniz yararlı olacaktır. Bu değer başlangıç değeridir ve gözün yorulmadan görebildiği görüntüleri makine net olarak kaydeder. Buradan yola çıkarak ışığın fazla olması veya yetersiz olması durumunda hangi değerleri kullanmanız gerektiğini göreceksiniz.Yukarıda yer alan standart değerlerden; ışığın az olması durumunda f/8’ in altındaki değerleri, ışığın fazla olması durumunda ise f/8’ in üstündeki değerleri kullanmanız gerekir.
Diyafram sadece pozlanma süresini değil, netlik derinliğini de etkiler. Bir objektifin elle ya da otomatik olarak odaklandığı noktanın hem önünde ve hem arkasında oldukça keskin netliğe sahip bir bölge bulunur. Bu bölgeye netlik derinliği denir. Net alan
derinliğinde diyafram açıklığı daraldıkça netlik derinliği artar. Net alan derinliği çerçeve içindeki her şeyin net olmasını ya da olmamasını sağlar. Diyafram açıldıkça (f sayıları küçüldükçe) netlik derinliği azalır.Fotoğraf çekerken, diyafram seçimi (ve dolayısıyla netlik derinliği seçimi) size vurgulayacağınız yeri seçme şansı veren diyafram ayarı için bir örnek verelim: Konunuzun hareketsiz, durağan veya yavaş hareketli bir portre çekimi olduğunu, dikkati dağıtan bir arka planın önünde durduğunu düşünelim. Netleme ayarının tam olarak konunuzun gözüne göre yapar ve geniş bir diyafram kullanırsanız (belki f:2.Diyafram Ayarları, arka planı hafifletip, dikkati
dağıtmasını önleyebilirsiniz.
