Alerji nedir? Alerji belirtileri nelerdir? Alerji tedavisi nasıldır?

Alerji nedir? Alerji belirtileri nelerdir? Alerji tedavisi nasıldır? Alerji nedenleri nelerdir? Alerjiyi tetikleyen maddeler nelerdir?

Alerji, vücudumuzun normalde reaksiyon vermemesi gereken, dış dünyadaki maddelere karşı oluşturduğu aşırı duyarlılık reaksiyonudur. Bu reaksiyon, çeşitli biçimlerde karşımıza çıkabilir. Cilt reaksiyonları, üst solunum yoluna ait reaksiyonlar ya da alt solunum yolunun problemleri şeklinde karşımıza gelebilmektedir. Örneğin, cilt üzerinde ürtiker ve benzeri birçok problemin kaynağının alerji olduğu bilinmektedir. Yine üst solunum yolu sistemini ilgilendiren saman nezlesi veya kaynağı belli olmayan alerjiler ve birçok hastalık, alerjinin alt sınıfında yer almaktadır. Alt solunum sistemini ilgilendiren alerjik hastalıklar içinde en çok bilineni astım, onun dışında bronşitler ve değişik reaksiyonlarda alerji içinde değerlendirilebilir.



Alerji hastalığını başlatan maddeler, uzun yıllar içinde incelenmiş ve bu konuda birçok çalışma yapılmıştır. Çalışmaların ortak sonucu, alerjiyi tetikleyen maddeler içinde akar, hayvan tüyü, küf mantarları, polenler, bazı gıdalar, ilaçlar, boyalar gibi çeşitli maddelerin olduğudur. Bu maddelerin her birinin faklı farklı özellikleri vardır. Vücudumuz bunları problemli olarak kabul etmemekle birlikte alerjik hastalarda bu maddelere karşı savunma sistemi reaksiyon geliştirmektedir. Son yıllarda yapılan araştırmalarda alerji testlerinin özellikle negatif bulunan birçok hastada, alerjinin kaynağının tespit edilemeyeceğini göstermiştir. Kaynağı belli olmayan alerjen denilen bu maddeler; egzoz gazları, sigara dumanı, çevre kirliliği, bina içindeki kimyasallar ve klima vb. birçok faktör sayılabilmektedir. Sonuç olarak dış dünyada ki birçok madde, alerji reaksiyonunu başlatan özellikler gösterebilmektedir.



Alerjiyi oluşturan reaksiyon, öncelikle vücudumuza dışarıdan gelen bir maddeyle başlar. Bu maddeye karşı vücudumuzun savunma sistemi normalde geliştirmemesi gereken bir cevap geliştirir. Bu cevaba aşırı duyarlılık denilir. Aşırı duyarlılık reaksiyonu, saatler içinde gelişebildiği gibi daha sonra ki günler içinde de gelişebilir. Bu reaksiyon sonucunda vücudun, özellikle mukoza denilen iç örtüsünde değişiklikler olur. Vücudumuzun savunma sistemi hücreleri gösterdikleri bu duyarlılıkla bir takım dokularımıza zarar vermeye başlarlar. Bunun ifade biçimi de genellikle eğer ciltteyse kaşıntı, üst solunum yolunu ilgilendiriyorsa burun akıntısı, hapşırma, göz yaşarması, göz kızarması, geniz akıntısı gibi şikâyetler. Alt solunum yolunu ilgilendiriyorsa öksürük, tıkanma gibi şikâyetler görülebilir.



Dışarıdan gelen herhangi bir maddeye karşı vücudumuzda savunma sistemi reaksiyon başlatır. Bu reaksiyon aşırı duyarlılık biçiminde ilerler. Normalde vücut için problem olmayacak bu maddelere karşı başlatılan reaksiyonlar, temel olarak mukoza denilen iç örtüyü daha fazla ilgilendirir. Bunun sonucunda;

- Akıntı
- Şişme
- Kızarma vb. reaksiyonlar izlenir.

Alerji denilen hastalığı oluşturan reaksiyonlar da zaten bunlardır.



Alerjiyle genetik arasındaki ilişki birçok araştırmanın konusu olmuştur. Yapılan çalışmalar sonucunda alerjik hastaların ebeveynlerinde de alerjiye çokça rastlanmaktadır. Bir oran vermek gerekirse tek ebeveynden alerjinin geçme olasılığı %30-40 civarındadır. İkisinde birden olduğu zaman %70-80’lere varan ihtimalle çocukta da alerjiyle karşılaşılabilir.

Genetik sebep alerjinin tek sebebi olmamaktadır. Çevresel ve dış faktörlerinde alerjiyi biçimlendirdiğini söyleyebiliriz.



Birçok hasta, alerjinin ilerleyen yaşta ortaya çıkmasından doğan şaşkınlıklarını ifade etmektedir. 25, 30, 35 yaşına gelen bir hastada, alerji o güne kadar yokken belirtileriyle ortaya çıkabilmektedir.

Alerji, belli yaştan sonra da ortaya çıkabilir. Hatta her yaşta ortaya çıkabilir. Burada önemli olan o kişinin geçmişte aslında bir alerjik potansiyelinin olduğunun bilinmemesidir. Her hangi bir araştırma yapmak söz konusu olmamıştır. Ya da belirli şikâyetler ortaya çıkmamıştır. Ancak, söz konusu şikâyetler ortaya çıktığında, geriye dönüp bakıldığı zaman aslında çok dikkate alınmayan şikâyetlerin zaman içinde kendini tekrarlayan biçimde ortaya çıktığı hikâyesiyle de karşılaşılabiliyor. Böyle bir hikâye olmasa bile atopik bünye denilen alerjiye açık bir bünye, çevresel faktörlerin değişmesiyle, iklim, nem ve çeşitli faktörlerin ortaya çıkmasıyla birlikte alerji olarak kendisini ifade eden bir şikayet biçimiyle karşımıza gelebilmektedir. Dolayısıyla alerji her yaşta ortaya çıkabilmektedir.



Alerji tedavisinde temel olarak problemin ortaya konmasıyla başlayan bir süreç izlenir. Test yapılır. Testle birlikte kaynak bulunabilirse alerjiye yönelik farklı tedaviler üretilebilir. Test yapmadan da alerji teşhisi koymak mümkündür. Ancak bu tür durumda verilen tedaviler, genellikle bazı ilaçlarla sınırlı kalmaktadır ve alerjide kendini tekrarlayan bir süreç izlemektedir. Dolayısıyla daha uzun vadeli ve gerçekçi bir tedavi üretmek açısından alerjisi olan özellikle uzun bir döneme yayılmış alerjisi olan her hasta da test yapılması önerilmektedir.

Kaynağı tespit edilebilen alerjilerde, öncelikle yapılması gereken o kaynaktan korunmaya çalışmaktır. Korunma, alerji de tedavi başlangıcında ilk sıraya yerleştirilmesi gereken bir yaklaşımdır. Kaynağı bulunmuş alerjilerde uzun vadeli artık kronikleşmiş bir alerji hikâyesiyle karşılanırsa, aşı uygulamasından bahsedilmelidir. Aşı uygulamasında geçmişte iğne tarzında aşı uygulanırken artık dil altı aşı uygulamaları da söz konusu olabilmektedir. 5 yaşın üzerindeki çocuklara da uygulanabilen bu aşılar ciddi avantajlar sağlar.

Alerji tedavisinde ilaçları da dahil etmek gerekir. Bu ilaçlar içerisinde alerjiyi etkileyen antihistaminik denilen haplar var. Alt solunum yoluna yardımcı olan ilaçlar da bulunmaktadır. Burunda tıkanıklığa, akıntıya burada ki rahatsızlıklara yönelikte nazal steroid denilen burun spreyleri, burun damlaları uygulanır.



- Ağızdan alınan ilaçlar
- Burun spreyleri
- Aşı tedavisi