Müslümanların dört gözle beklediği mübarek Ramazan Ayında kılınan teravih namazı için bu sene de camiler dolup taşacak. Peki teravih namazının nasıl kılınması gerekir? Teravih namazı kaç rekat? İstanbul'dakiler saat kaçta teravih namazını kılacak? Teravih namazı sünnet mi, vacip mi? Teravih namazının günlere göre faziletleri neler?
Peygamber Efendimiz (SAV)'in sürekli olarak uyguladığı ancak nadiren de olsa terk ettiği sünnetler 'Müekked sünnet' olarak adlandırılır. Müekked sünnetlere örnek vermek gerekecek olursa, Efendimiz (SAV)'in Ramazan ayında kıldığı 20 rekatlık teravih namazlarını diyebiliriz. Yatsı namazını kılıp vitir namazına başlamadan önceki arada kılınan teravih namazı, Ramazan ayına özel olarak kılınan bir namaz olduğundan fazileti de çok büyüktür.
Kuran-ı Kerim'de üzerinde durulmayan ancak Kuran'ın tamamlayıcısı niteliğinde olan çok sayıda hadislerde geçen Teravih namazını Peygamber Efendimiz (SAV), gecenin üçte birini geçene kadar kıldırdığı bilinmektedir.
"Peygamber Efendimiz (SAV), Ramazanda mescitte geceyken namaz kildi. Sahabenin çoğu da onunla birlikte o namazı kıldı. 2. gece yine ayni namazı kıldı. Bu kez aynı namazı kılan cemaatin sayısı daha da arttı. 3. gece Efendimiz (SAV) mescide gitmedi. Orayı dolduran cemaat onu bekledi. Efendimiz (SAV), sabah olunca mescide gitti ve cemaate şöyle seslendi:
"Sizin cemaatla teravih namazını kılmaya ne kadar arzulu olduğunuzu görüyorum. Benim çıkıp, size namazı kıldırmama engel olan bir husus da yoktu. Ancak ben size, teravih namazının farz olmasından korktuğum için çıkmadım" (Buharî, Teheccud, 57).
Kadın ve erkeklerin sünnet sevabını alabilmeleri için Efendimiz (SAV), bir hadisinde şöyle buyuruyor:
"Allah size Ramazan orucunu farz kılmıştır, ben de size gece namazını (teravihi) sünnet kıldım" (İbn Mâce, İkametü`s, Salâ, 173; İbn Hanbel, I,191 vd.)
Teravih namazını en faziletli kılınma şekli 2'şer rekatlarla beraber 10 kez selam vermekle gerçekleştirildiği bilinir. Ancak, 2 rekatta olduğu gibi 4 rekatta da selam verilebilir. Kafa karışıklığının yaşanmaması için düz 4 rekatta bir selam verenlerde vardır. Ancak, iki rekatta bir selam verilmesi daha uygun görülmüştür.
2 rekatta bir selam verilerek kılınacaksa akşam namazının sünnetinde olduğu gibi kılınır. 4 rekatta bir selam verilecekse, yatsı namazının dört rekat sünneti şeklinde kılınır. Cemaat sevabı almak isteyerek camide teravih kılınacaksa niyet ederken hem teravihe hem de cemaate uyma niyeti edilir. (Allah'ım niyet ettim senin rızan için Teravih namazını kılmaya uydum imama, döndüm kıbleye).
İmamın tekbirinden sonra cemaat ellerini bağlar ve içinden ''Sübhaneke'yi'' okur. Daha sonra imam sesli bir şekilde fatiha ve bir sure okur. Cemaatle birlikte rüku ve secde yapılarak 2. rekata geçilir. İmam içinden euzu besmele çeker ve sesli bir şekilde Fatiha ile bir sure okur. Rukü ve secdeden sonra ara oturuş yapılarak, "Ettehiyyatü, Allâhümme salli, Allâhümme bârik ile Rabbenâ" okunur ve imamın seslendirmesiyle selam verilir ve iki rekat tamamlanmış olur. 4 rekatlık kılınacaksa da yine aynı şekilde kılınarak rekat sayısı 4'e tamamlanır.
TERAVİH NAMAZININ FAZİLETLERİ NELERDİR? GÜNLERE GÖRE SEVAPLARI
Ebû Hüreyre (r.a)'un rivayetlerine göre, Efendimiz (SAV) şöyle buyurmuştur:
“Kim Ramazan’ın faziletine inanarak ve sevabını Allah’tan bekleyerek terâvih namazını kılarsa, geçmiş günahları bağışlanır.”
Buhârî, Îmân 37 ; Müslim, Müsâfirîn 173, 174. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Ramazan 1; Tirmizî, Savm 1; Nesâî, Kıyâmü’l-leyl 3, Savm 39, 40, Îmân 31, 32; İbni Mâce, İkâmet 173, Sıyâm 3, 39, 40.
İmam-ı Gazali Hazretleri Ramazana özel olarak kılınan teravih namazının sevapları ile ilgili şöyle demiştir;
"Hz. Ali'den (ra) rivayet edilmiştir ki:
1. gece: Tüm günahlar bağışlanır.
2. gece: Kendisinin ve eğer mü’min iseler ana ve babasının günahları bağışlanır.
3. gece: Melekler müjde vererek derler ki: “Ey falan kişi! Sana müjde olsun ki, Allah (cc) senin amelini kabul edip umduğuna nail eyledi.”
4. gece: Allah (cc) Tevrat, İncil, Zebur ve Kur'ân’ı okumuş kadar sevap ihsan eder.
5. gece: Allah (cc) Mescid-i Haram’da namaz kılanın sevabı kadar sevap ihsan eder.
6. gece: Allah (cc) Beyt-i Mamur’u tavaf edenin sevabı kadar sevap ihsan eder.
7. gece: Allah (cc) Musa'nın (a.s) yanında firavun ve haman ile mücadele etmiş sevabı ihsan eder.
8. gece: Allah (cc) Bedir savaşında Peygamber Efendimiz (sav) ile beraber olmuş gibi sevap ihsan eder.
9. gece: Allah (cc) Davud (as) ile beraber ibadet etmiş sevabı verir.
10. gece: Allah (cc) dünya ve ahiret selameti verilir.
11. gece: Kabul edilmiş umre sevabı verilir.
12. gece: Sıratı yıldırım gibi geçer.
13. gece: Beytullah’ı imar etmiş gibi ecir verilir.
14. gece: Allah (cc) Kadir gecesini sabaha kadar ihya etmiş gibi sevap verir.
15. gece: Allah (cc) hacetini ve duasını kabul eder. Ahirette yüksek dereceler ihsan eder.
16. gece: Kıyamet gününde kabrinden kalkarken “Lailahe illallah” diyerek kalkar.
17. gece: Dünyadan çıkmadan Cennet-i Ala’daki makamını görür.
18. gece: Şehitlere ve gazilere verilen ecir gibi ecir verilir.
19. gece: Allah (cc) dünya ve ahirette yardımcısı olur.
20. gece: Rasulullah Efendimiz’i (asm) rüyasında görmeden dünyadan çıkmaz.
21. gece: Yerde ve gökte ne kadar melek varsa hepsi onun için istiğfar eder. Ve Allah (cc) o kuldan razı olmadıkça dünyadan ahirete göçmez.
22. gece: Ümmet-i Muhammed’in yetimlerini ve dullarını doyurmuş gibi sevap alır.
23. gece: Ümmet-i Muhammed’in esirlerini azad etmiş gibi sevap alır.
24. gece: Beraatını sağ elinden alır.
25. gece: Ölüm meleği en güzel surette gelir, onu cennet nimetleriyle müjdeler.
26. gece: Allah’ın emriyle melekler şeytanın şerrinden korurlar.
27. gece: Allah’ın emriyle cehennemin kapıları kapanır.
28. gece: Allah’ın emriyle cennetin kapıları açılır, hangi kapıdan isterse o kapıdan girer.
29. gece: Eyyüb'ün (as) sabır sevabı ihsan edilir ve bütün günahları bağışlanır.
30. gece: Allah’ın emriyle arşın altından bir münadi şöyle seslenir:
“Gece teravih namazını kılan kullar cehennemden azad olmuş kullardır. Korktukları cehennemden kurtulup umdukları ve Allah’ın Cemâl’ine nail olanlardır” Allah (cc) buyurdu ki: “ İzzetim ve Celalim hakkı için bu kullarıma af ile muamele eyledim. Cehennem ateşini vücutlarına haram eyledim”
ENDERUN USULÜ TERAVİH KILDIRAN CAMİLER HANGİLERİ?
Osmanlı döneminde sarayın içinde kılınan teravih namazlarında 4 rekatta bir farklı makamlarda ilahiler okuyan, salat-u selam getiren müezzin topluluğunun omakamıyla kılınan namazdır.
Bu teravihi kıldıran hocalar Osmanlı sarayı içinde yani Enderun’da eğitim gördüğü için “Enderun teravih”denilmiştir. Bir diğer adı da “Osmanlı usulü teravih” olarak geçmektedir.
İstanbul’da Enderun Usulu teravih kılınabilecek camilerin listesi:
Bahçelievler’de Yenidoğan Merkez Camiî,
Başakşehir’de İmamı Azam Camiî, Tunahan Camiî, Hz. Hüseyin Camiî, Bahçeşehir Camiî, Hoca Ahmet Yesevi Camiî,
Eyüp’ta Eyüpsultan Camiî,
Fatih’te Sultanahmet Camiî, Süleymaniye Camiî,
Kağıthane’de Ortabayır Merkez Camiî, Çeliktepe Merkez, Cumhuriyet Camiî,
Küçükçekmece’de Cennet Mh. Yavuz Selim Camiî, Çamlıkaltı Mehmet Akif Camiî,
Sancaktepe’de Fatma Fitnat Hanım Camiî, Yenidoğan Merkez Camiî, Samandıra Ebubekir Sıddık Camiî, Abdurrahmangazi Camiî, Katipoğlu Camiî,
Şişli’de Mecidiyeköy Merkez Camiî, Fulya Balçık Camiî, Osman Sağnak Camiî, Şişli Camiî,
Zeytinburnu’da Seyit Nizam Camiîlerinde Enderun usulu teravih namazı kıldırılacağı bilinmektedir.
Peygamber Efendimiz (SAV)'in sürekli olarak uyguladığı ancak nadiren de olsa terk ettiği sünnetler 'Müekked sünnet' olarak adlandırılır. Müekked sünnetlere örnek vermek gerekecek olursa, Efendimiz (SAV)'in Ramazan ayında kıldığı 20 rekatlık teravih namazlarını diyebiliriz. Yatsı namazını kılıp vitir namazına başlamadan önceki arada kılınan teravih namazı, Ramazan ayına özel olarak kılınan bir namaz olduğundan fazileti de çok büyüktür.
Kuran-ı Kerim'de üzerinde durulmayan ancak Kuran'ın tamamlayıcısı niteliğinde olan çok sayıda hadislerde geçen Teravih namazını Peygamber Efendimiz (SAV), gecenin üçte birini geçene kadar kıldırdığı bilinmektedir.
"Peygamber Efendimiz (SAV), Ramazanda mescitte geceyken namaz kildi. Sahabenin çoğu da onunla birlikte o namazı kıldı. 2. gece yine ayni namazı kıldı. Bu kez aynı namazı kılan cemaatin sayısı daha da arttı. 3. gece Efendimiz (SAV) mescide gitmedi. Orayı dolduran cemaat onu bekledi. Efendimiz (SAV), sabah olunca mescide gitti ve cemaate şöyle seslendi:
"Sizin cemaatla teravih namazını kılmaya ne kadar arzulu olduğunuzu görüyorum. Benim çıkıp, size namazı kıldırmama engel olan bir husus da yoktu. Ancak ben size, teravih namazının farz olmasından korktuğum için çıkmadım" (Buharî, Teheccud, 57).
Kadın ve erkeklerin sünnet sevabını alabilmeleri için Efendimiz (SAV), bir hadisinde şöyle buyuruyor:
"Allah size Ramazan orucunu farz kılmıştır, ben de size gece namazını (teravihi) sünnet kıldım" (İbn Mâce, İkametü`s, Salâ, 173; İbn Hanbel, I,191 vd.)
Teravih namazını en faziletli kılınma şekli 2'şer rekatlarla beraber 10 kez selam vermekle gerçekleştirildiği bilinir. Ancak, 2 rekatta olduğu gibi 4 rekatta da selam verilebilir. Kafa karışıklığının yaşanmaması için düz 4 rekatta bir selam verenlerde vardır. Ancak, iki rekatta bir selam verilmesi daha uygun görülmüştür.
2 rekatta bir selam verilerek kılınacaksa akşam namazının sünnetinde olduğu gibi kılınır. 4 rekatta bir selam verilecekse, yatsı namazının dört rekat sünneti şeklinde kılınır. Cemaat sevabı almak isteyerek camide teravih kılınacaksa niyet ederken hem teravihe hem de cemaate uyma niyeti edilir. (Allah'ım niyet ettim senin rızan için Teravih namazını kılmaya uydum imama, döndüm kıbleye).
İmamın tekbirinden sonra cemaat ellerini bağlar ve içinden ''Sübhaneke'yi'' okur. Daha sonra imam sesli bir şekilde fatiha ve bir sure okur. Cemaatle birlikte rüku ve secde yapılarak 2. rekata geçilir. İmam içinden euzu besmele çeker ve sesli bir şekilde Fatiha ile bir sure okur. Rukü ve secdeden sonra ara oturuş yapılarak, "Ettehiyyatü, Allâhümme salli, Allâhümme bârik ile Rabbenâ" okunur ve imamın seslendirmesiyle selam verilir ve iki rekat tamamlanmış olur. 4 rekatlık kılınacaksa da yine aynı şekilde kılınarak rekat sayısı 4'e tamamlanır.
TERAVİH NAMAZININ FAZİLETLERİ NELERDİR? GÜNLERE GÖRE SEVAPLARI
Ebû Hüreyre (r.a)'un rivayetlerine göre, Efendimiz (SAV) şöyle buyurmuştur:
“Kim Ramazan’ın faziletine inanarak ve sevabını Allah’tan bekleyerek terâvih namazını kılarsa, geçmiş günahları bağışlanır.”
Buhârî, Îmân 37 ; Müslim, Müsâfirîn 173, 174. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Ramazan 1; Tirmizî, Savm 1; Nesâî, Kıyâmü’l-leyl 3, Savm 39, 40, Îmân 31, 32; İbni Mâce, İkâmet 173, Sıyâm 3, 39, 40.
İmam-ı Gazali Hazretleri Ramazana özel olarak kılınan teravih namazının sevapları ile ilgili şöyle demiştir;
"Hz. Ali'den (ra) rivayet edilmiştir ki:
1. gece: Tüm günahlar bağışlanır.
2. gece: Kendisinin ve eğer mü’min iseler ana ve babasının günahları bağışlanır.
3. gece: Melekler müjde vererek derler ki: “Ey falan kişi! Sana müjde olsun ki, Allah (cc) senin amelini kabul edip umduğuna nail eyledi.”
4. gece: Allah (cc) Tevrat, İncil, Zebur ve Kur'ân’ı okumuş kadar sevap ihsan eder.
5. gece: Allah (cc) Mescid-i Haram’da namaz kılanın sevabı kadar sevap ihsan eder.
6. gece: Allah (cc) Beyt-i Mamur’u tavaf edenin sevabı kadar sevap ihsan eder.
7. gece: Allah (cc) Musa'nın (a.s) yanında firavun ve haman ile mücadele etmiş sevabı ihsan eder.
8. gece: Allah (cc) Bedir savaşında Peygamber Efendimiz (sav) ile beraber olmuş gibi sevap ihsan eder.
9. gece: Allah (cc) Davud (as) ile beraber ibadet etmiş sevabı verir.
10. gece: Allah (cc) dünya ve ahiret selameti verilir.
11. gece: Kabul edilmiş umre sevabı verilir.
12. gece: Sıratı yıldırım gibi geçer.
13. gece: Beytullah’ı imar etmiş gibi ecir verilir.
14. gece: Allah (cc) Kadir gecesini sabaha kadar ihya etmiş gibi sevap verir.
15. gece: Allah (cc) hacetini ve duasını kabul eder. Ahirette yüksek dereceler ihsan eder.
16. gece: Kıyamet gününde kabrinden kalkarken “Lailahe illallah” diyerek kalkar.
17. gece: Dünyadan çıkmadan Cennet-i Ala’daki makamını görür.
18. gece: Şehitlere ve gazilere verilen ecir gibi ecir verilir.
19. gece: Allah (cc) dünya ve ahirette yardımcısı olur.
20. gece: Rasulullah Efendimiz’i (asm) rüyasında görmeden dünyadan çıkmaz.
21. gece: Yerde ve gökte ne kadar melek varsa hepsi onun için istiğfar eder. Ve Allah (cc) o kuldan razı olmadıkça dünyadan ahirete göçmez.
22. gece: Ümmet-i Muhammed’in yetimlerini ve dullarını doyurmuş gibi sevap alır.
23. gece: Ümmet-i Muhammed’in esirlerini azad etmiş gibi sevap alır.
24. gece: Beraatını sağ elinden alır.
25. gece: Ölüm meleği en güzel surette gelir, onu cennet nimetleriyle müjdeler.
26. gece: Allah’ın emriyle melekler şeytanın şerrinden korurlar.
27. gece: Allah’ın emriyle cehennemin kapıları kapanır.
28. gece: Allah’ın emriyle cennetin kapıları açılır, hangi kapıdan isterse o kapıdan girer.
29. gece: Eyyüb'ün (as) sabır sevabı ihsan edilir ve bütün günahları bağışlanır.
30. gece: Allah’ın emriyle arşın altından bir münadi şöyle seslenir:
“Gece teravih namazını kılan kullar cehennemden azad olmuş kullardır. Korktukları cehennemden kurtulup umdukları ve Allah’ın Cemâl’ine nail olanlardır” Allah (cc) buyurdu ki: “ İzzetim ve Celalim hakkı için bu kullarıma af ile muamele eyledim. Cehennem ateşini vücutlarına haram eyledim”
ENDERUN USULÜ TERAVİH KILDIRAN CAMİLER HANGİLERİ?
Osmanlı döneminde sarayın içinde kılınan teravih namazlarında 4 rekatta bir farklı makamlarda ilahiler okuyan, salat-u selam getiren müezzin topluluğunun omakamıyla kılınan namazdır.
Bu teravihi kıldıran hocalar Osmanlı sarayı içinde yani Enderun’da eğitim gördüğü için “Enderun teravih”denilmiştir. Bir diğer adı da “Osmanlı usulü teravih” olarak geçmektedir.
İstanbul’da Enderun Usulu teravih kılınabilecek camilerin listesi:
Bahçelievler’de Yenidoğan Merkez Camiî,
Başakşehir’de İmamı Azam Camiî, Tunahan Camiî, Hz. Hüseyin Camiî, Bahçeşehir Camiî, Hoca Ahmet Yesevi Camiî,
Eyüp’ta Eyüpsultan Camiî,
Fatih’te Sultanahmet Camiî, Süleymaniye Camiî,
Kağıthane’de Ortabayır Merkez Camiî, Çeliktepe Merkez, Cumhuriyet Camiî,
Küçükçekmece’de Cennet Mh. Yavuz Selim Camiî, Çamlıkaltı Mehmet Akif Camiî,
Sancaktepe’de Fatma Fitnat Hanım Camiî, Yenidoğan Merkez Camiî, Samandıra Ebubekir Sıddık Camiî, Abdurrahmangazi Camiî, Katipoğlu Camiî,
Şişli’de Mecidiyeköy Merkez Camiî, Fulya Balçık Camiî, Osman Sağnak Camiî, Şişli Camiî,
Zeytinburnu’da Seyit Nizam Camiîlerinde Enderun usulu teravih namazı kıldırılacağı bilinmektedir.