1800 Türk Askerini Ruslardan Kurtaran Meryem Atmaca

I. Dünya Savaşı sonrasında Rusların elinde 1800 Türk askeri esir düşmüştü.

Meryem Atmaca, Ruslarla pazarlık yaparak zimmetinde bulunan 10000 altını onlara vermiş ve askerlerimizi kurtarmıştır.

Savaşın bilinmeyen kahramanı Atmaca, 1926 yılında fakir bir kadın olarak ölmüştür.

Milli Mücadele yıllarında yaptığı fedakârlıkla dillere destan olan bir hikâyedir Meryem Atmaca’nın hikâyesi…

Birçoğumuzun ismini bile duymadığı, Rusya ile pazarlık yaparak varını yoğunu tüm mirasını Rusya’nın elinde esir bulunan yaklaşık 1800 askeri kurtarmak için harcayan Meryem Atmaca, 1. Dünya Savaşı’nda Sarıkamış’ta, Osmanlı güçleri Ruslara karşı büyük zorluklar karşısında mücadele vermiş, soğuk, açlık, cephanenin yetersizliği gibi sebeplerden dolayı askerlerin birçoğu şehit düşerken, birçoğu da Rusların eline esir düşmüştü.

Esirler için, onlara nasıl davranılacağı konusunda savaş öncesi antlaşmalar yapıldıysa da Ruslar tarafından bu antlaşmalar tabi ki göz ardı edildi.
Savaş meydanlarında esir düşen Türk askerlerinin yaşadıkları zorluklar ve sıkıntı, daha Rusya’ya nakledilmeleri sırasında başladı. Yolculuklarda hayvan taşımada kullanılan yük vagonları nakil aracı işlevini görmekteydi.Vagonlardaki kokudan ve pislikten dolayı hastalıkların önüne geçmek neredeyse imkânsızdı.

Yaralı ve sağlıklı esirler bir arada tutularak, genelde Ermenilerin idare ve kontrolü altındaydı. Varılan yerlerde vagonlar açıldığı zaman, her vagondan 10-15 Türk askeri ölmüş olarak çıkarılmakta ve yollarda cansız olan bedenler açık araziye atılmaktaydı.


Sibirya’da Türk esirlerin nakil edildiği Rus kamplarının da vagonlardan aşağı kalır yanı yoktu. Ruslar, daha önceden terk edilmiş olan fabrikaları kamplara çevirerek esirleri, insanların yaşamaları için elverişsiz olan bu ortamlarda tuttular.

Kamplarda ele geçirilen binlerce esirin gelmeye devam etmesi nedeniyle aşırı kalabalık çarçabuk hissedildi. Bu yüzden kamplardaki yatak, battaniye ve odun sıkıntısı daha da ağırlaştı. Bu durum Rusya’da çıkan 1917 yılındaki Bolşevik İhtilali’ne kadar sürdü. Rusya’da bu dönemde Çarlık rejimi yıkıldığı için, yönetimde başlayan karışıklıklar ve devlet düzeninin sarsılmasıyla, esir kampları oldukça bakımsız bir hal aldı.

Esir kamplarına yiyecek ve giyecek gönderme işi neredeyse tamamen durdu, yaşanan gelişmeler ise Müslümanları ciddi anlamda sıkıntıya soktu.

1800 Türk askerini kurtaran kadın Bolşevik İhtilali’nin yol açtığı karışıklıktan istifadeyle bu esirlerin bir kısmı çeşitli vasıtalarla yurda dönebilme fırsatını yakaladıysa da bir kısmına bu esaret hayatı maalesef mezar oldu.

İşte Meryem Atmaca da tam bu zamanda devreye girdi. Elinde babasından kalma 10 bin altını vardı. Belki de hiç kimsenin yapmayacağı fedakârlığı gösteren, Meryem Atmaca Ruslarla pazarlık yaparak zimmetinde bulunan altınları onlara verdi ve askerlerimizi kurtardı. Savaşın bilinmeyen kahramanı Meryem Atmaca 1926 yılında fakir bir kadın olarak vefat etmiştir.