17-namâzin şartlari

1-HADESDEN TAHÂRET:
Bu maddede; abdest, gusl ve teyemmümü bildireceğiz.
ABDEST ALMAK:
Abdest almak, namâzın farzlarındandır. Kur’ân-ı kerîmi tutmak, Kâ’beyi tavâf etmek, tilâvet secdesi yapmak, cenâze namâzı kılmak için de abdest almak lâzımdır. Her zemân abdestli bulunmak, yatağa abdestli girmek, abdestli yimek ve içmek çok sevâbdır.
Abdestli iken ölenlere şehîd sevâbı verilir. Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem” buyurdular ki:
(Abdestli olarak ölen, ölüm acısı çekmez. Çünki abdest, îmânlı olmanın alâmetidir. Namâzın anahtârı, bedenin günâhlardan temizleyicisidir.)
(Müslimân abdest alınca, günâhları kulağından, gözünden, elinden ve ayağından çıkar. Oturunca, magfiret olunmuş olarak oturur).
(Amellerin en hayrlısı namâzdır. Abdeste devâm edenler, ancak mü’minlerdir. Mü’min gündüz abdestli olmalı, gece de abdestli yatmalıdır. Böyle yapınca, Allahü teâlânın korumasında olur. Abdestli iken yiyip, içenin karnındaki yemek ve su zikreder. Karnında kaldıkları müddetçe, onun için istigfâr ederler).
Abdestin farzları, sünnetleri, edebleri ve memnû (yasak) olan ve bozan şeyleri vardır. Abdestsiz olduğunu bilerek zarûretsiz namâz kılan kâfir olur. Namâz kılarken abdesti bozulan, hemen omuzuna selâm verip, namâzından çıkar. Vakt çıkmadan abdest alıp, namâzını başdan tekrâr kılar.
Abdestin Farzları
Abdestin farzı hanefî mezhebinde dörtdür:
1-Yüzü, bir kerre yıkamak.
2-İki kolu, dirsekler ile birlikde, bir kerre yıkamak.
3-Başın dörtde bir kısmını mesh etmek, ya’nî yaş eli başa sürmek.
4-İki ayağı, iki yandaki topuk kemikleri ile birlikde bir kerre yıkamakdır.

Şâfi’î mezhebinde niyyet ve tertîb de farzdır ve yüzü yıkarken niyyet etmek lâzımdır. Su yüze değmeden önce niyyet ederse, abdesti sahîh olmaz. Yüz ve çene üzerindeki sakalı yıkamak farzdır. Mâlikî mezhebinde, delk [ovmak] ve muvâlât [uzvları birbiri ardınca ara vermeden yıkamak] farzdır. Şî’îler, ayaklarını yıkamıyor, çıplak ayak üzerinde mesh ediyorlar.

Abdest Nasıl Alınır?
1-Abdeste başlarken şu düâ okunur: Bismillâhil-azîm. Velhamdü lillâhi alâ dînil-İslâm. Ve alâ tevfîk-ıl-îmân. El-hamdü lillâhil-lezî ce’alelmâe tahûren ve ce’alel-islâme nûren[1]. Sonra, eller bileklere kadar üç def’a yıkanır.
2-Sağ el ile ağıza üç kerre su verirken şu düâ okunur:
“Allahümmes-kınî min havdi nebiyyike ke’sen lâ ezmeu ba’dehü ebeden[2].”
3-Sağ el ile buruna üç kerre su verip, sol el ile sümkürülür. Buruna su verirken:
Allahümme erihnî râyihatel cenneti verzüknî min ne’îmihâ. Ve lâ türihnî râyihaten-nâr[3] .
4-Avuçlara su alıp, alından çene altına, şakaklara kadar yüzü yıkarken şu düâ okunur:
Allahümme beyyid vechî binûrike yevme tebyaddü vücûhü evliyâike ve lâ tüsevvid vechî bi zünûbî yevme tesveddü vücûhü a’dâike[4] .
5-Sol el ile, sağ kol dirsek ile berâber (üç def’a) yıkanırken:
Allahümme a’tınî kitâbî biyemînî ve hâsibnî hisâben yesîren[5] düâsı okunur.
[1] Azîm olan Allahü teâlânın (adıyla) başlarım. (Bize) İslâm dînini veren ve îmânı ihsân eden Allahü teâlâya hamdü senâlar olsun. Suyu temizleyici, islâmı nûr kılan Allaha hamdü senâlar olsun.
[2] Ey Allahım! Ondan içdikden sonra, bir dahâ hiç susuzluk duyulmayan havz-ı Nebîden ben kuluna bir kâse (bardak) içir.
[3] Ey Allahım! Bana Cennet kokusunu koklat ve beni Cennet ni’metleri ile rızklandır. Cehennem kokularıyla değil.
[4] Ey Allahım! Nûrunla, Evliyâların yüzünü ağartdığın (beyâz etdiğin) gibi, benim yüzümü de ağart. Düşmanlarının yüzünün siyâh olduğu günde, benim günâhlarımdan dolayı yüzümü siyâh etme.
[5] Ey Allahım! Kitâbımı sağ tarafımdan ver ve beni kolay hesâba çek.

6-Sağ ile sol kol (üç def’a) dirsek dâhil yıkanırken:
Allahümme lâ tu’tinî kitâbî bi şimâlî ve lâ min verâi zahrî ve lâ tühâsibnî hisâben şedîden[6] düâsı okunur.
7-Her iki kolu yıkadıkdan sonra, elleri tekrâr yıkar ve o yaşlıkla başı mesh ederken:
Allahümme harrim şa’rî ve beşerî alen-Nâr. Ve ezıllenî tahte zıllî arşike yevme lâ zılle illâ zıllü arşike[7] düâsı okunur.
8-Dahâ sonra sağ ve sol elin şehâdet parmakları ile iki kulağın deliklerine su verirken baş parmaklar ile kulakların arkası mesh edilir ve:
Allahümmec’alnî minellezîne yestemi’ûnel-kavle fe yettebiûne ahsenehû[8] düâsı okunur.
9-Ellerin dış yüzü ile enseyi mesh ederken:
Allahümme a’tık rakabetî minen-Nâr[9] düâsı okunur.
10-Boynu mesh etdikden sonra, sol elin küçük parmağı ile, sağ ayağın küçük parmağından başlıyarak, ayak parmaklarının arasını hilâllemek sûretiyle, topuklarla birlikde, sağ ayağı üç def’a yıkarken:
Allahümme sebbit kademeyye ales-sırâtı yevme tezillü fîhilekdâmü[10] düâsı okunur.
11-Sol ayağı üç def’a yıkarken, ayak parmaklarının arasını küçük parmağı ile bu sefer baş parmakdan başlıyarak, küçük parmağa doğru, ayak parmaklarının arasını hilâllemek sûretiyle topuğu ile birlikde yıkarken:
Allahümme lâ tatrud kademeyye ales-sırâti yevme tatrudü küllü akdâmi a’dâike. Allahümme’c-al sa’yî meşkûren ve zenbî mağfûren ve amelî makbûlen ve ticâretî len tebûre.[11] düâsı okunur.
[6] Ey Allahım! Kitâbımı sol tarafımdan ve arkamdan verme. Beni zor bir hesâbla sorguya çekme.
[7] Ey Allahım! Vücûdumu ve saçlarımı Cehenneme atma. Gölgenin olmadığı (bulunmadığı) günde beni Arş-ı a’lânın gölgesinde gölgelendir.
[8] Ey Allahım! Beni, sözü dinleyip, en güzelini tutanlardan eyle.
[9] Ey Allahım! Boynumu ateşden âzâd eyle.
[10] Ey Allahım! Ayakların kaydığı günde, sırât üzerinde ayaklarımı sâbit eyle.

Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem” buyuruyor ki, (Her kim abdest aldıkdan sonra, gök tarafına bakıp, şu düâyı okursa, Sübhânekellahümme ve bihamdike, Eşhedü en lâ ilâhe illâ ente vahdeke lâ şerîke leke estagfiruke ve etûbü ileyke eşhedü en lâ ilâhe illallah ve eşhedü enne Muhammeden abdüke ve Resûlüke[12] . Allahü teâlâ hazretleri, o kimsenin günâhlarını afv eder ve kabûl imzâsıyla tasdîk edip, Arş-ı a’lânın altında muhâfaza eder. Kıyâmet gününde bu düâyı okuyan şahs gelip, o sevâbın ecrini alır.)
Bir hadîs-i şerîfde: (Her kim abdest aldıkdan sonra “İnnâ enzelnâhü” sûresini bir kerre okursa, Allahü teâlâ hazretleri, o kimseyi sıddîklardan yazar. İki kerre okursa, şehîdlerden yazar. Üç kerre okursa Peygamberler ile haşr olur) buyurdular.
Yine bir hadîs-i şerîfde: (Her kim abdest aldıkdan sonra, benim üzerime on kerre salâtü selâm getirirse, Allahü teâlâ hazretleri, o kişinin hüznünü giderip mesrûr eder, düâsını kabûl eder) buyurdular.
Abdest alırken bilmiyenler, abdest düâlarını okumasa da olur. Fekat kısa zemânda ezberlemeli ve abdest alırken okumalıdır. Çok sevâbdır. Abdestin sonuna doğru veyâ abdesti bitirdikden sonra: “Allahümmec’alnî minet-tevvâbîn, vec’alnî minel-mütetahhirîn, vec’alnî, min ibâdik-es-sâlihîn, vec’alnî minellezîne lâ havfün aleyhim ve lâhüm yahzenûn” düâsını okumak çok sevâbdır.
Abdest düâlarını bilmeyen, her uzvu yıkarken (Kelime-i şehâdet) okumalı, büyük sevâba kavuşmalıdır.
AÇIKLAMA: Abdest düâları için, 187 ve 188.ci sahîfelere bakınız!
Âkıl isen kıl namâzı, çün se’âdet tâcıdır. Sen namâzı öyle bil ki, mü’minin mi’râcıdır!
[11] Ey Allahım! Senin düşmanlarının sırâtda ayaklarının kaydığı günde, benim ayaklarımı kaydırma. Ey Allahım! Çalışmamı meşkûr eyle. Günâhımı afv eyle. Amelimi kabûl eyle. Ticâretimi halâl eyle!
[12] Ey Allahım! Seni, hamdinle tesbîh ve tenzîh eder(im). Senden başka ma’bûd olmadığına, bir olduğuna ve şerîkin (ortağın) olmadığına ve Muhammed aleyhisselâmın senin kulun ve Resûlün olduğuna şehâdet ederim.